матрыярха́т

(ням. Matriarchat, ад лац. mater, -tris = маці + гр. arche = улада)

перыяд у развіцці першабытнаабшчыннага ладу, на працягу якога жанчына адыгрывала кіруючую ролю ў гаспадарчым і грамадскім жыцці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тулі́цца, тулю́ся, ту́лішся, ту́ліцца; незак.

1. Гарнуцца, прыціскацца да каго-, чаго-н.

Дзіця туліцца да маці.

2. перан. Адчуваць большую прыязнасць да каго-н., быць больш адданым каму-н.

Хлопчык больш туліўся да бацькі.

3. Знаходзіць прытулак, прыстанішча дзе-н. у цеснаце.

У цеснай хаце тулілася сям’я з дзевяці чалавек.

4. перан. Размяшчацца, знаходзіцца дзе-н. у зацішным месцы.

Вёска тулілася каля лесу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́ма, ‑ы, ж.

Тое, што і маці (у 1 знач.) (звычайна пры звароце або ў гутарцы дзяцей аб ёй). — Што новага ў сяле, мама, як ты тут жыла? — спытаў Мікола. Краўчанка. Вось і сёння паслала маці Натальку прынесці абед, бо самой маме не было часу. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наскі́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Тое, што і наскідаць. Са скавародкі стос блінцоў Наскідвала ўжо маці. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

параспе́шчваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Разм. Распесціць усіх, многіх. [Марцін:] — Параспешчвала іх маці: такія, пане мой, дзявухі! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

куха́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

Гатаваць стравы; быць кухарам, кухаркай. Нядаўна, як хварэла маці, дзед сам кухарыў. Рылько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

godparent

[ˈgɑ:d,perənt]

n.

хро́сны ба́цька (для дзіця́ці), кум -а m. (для бацько́ў), хро́сная ма́ці (для дзіця́ці), кума́ f. (для бацько́ў)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Му́тра ’гайка на возе, якая трымае кола ў драбінах’ (Масл., Сл. ПЗБ, палес., Жыв. сл.; навагр., Шатал.), ’гайка, якая трымае атосу’ (Масл., Сцяшк. Сл.), пін. мутэрка ’гайка’ (Сл. Брэс.). Праз польск. mutra (Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 3, 88) з ням. Mutter ’гайка’ < ’маці’ (Клюге₂₀, 496).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ма́трыкс

(лац. matrix, ад mater = аснова; маці)

1) біял. дробназярністае рэчыва, якое запаўняе ўнутрыклетачныя структуры і прасторы паміж імі;

2) палігр. адзін са сродкаў вырабу эластычных форм высокага друку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэ́зус-фа́ктар

(ад рэзус + фактар)

асобае рэчыва, якое змяшчаецца ў крыві малпы рэзус і большасці людзей і абумоўлівае сумяшчальнасць крыві маці і плода, донара і таго, каму пераліваюць кроў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)