шэ́рань, -і, ж.
1. Тонкі снегавы слой, які ўтвараецца дзякуючы выпарэнням паверхні пры рэзкім пахаладанні; туман з халодным дробным дажджом, імжа; смуга выпарэнняў у сырое надвор’е.
Дрэвы стаялі ў шэрані.
Неба пакрылася шэранню.
2. Змрок, цемра.
Перадранішняя ш.
3. Шэрая афарбоўка чаго-н., шэрасць.
Ш. хмар.
Ш. будзёншчыны (перан.).
|| прым. шэ́раневы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
я́дзерны, -ая, -ае.
1. гл. ядро.
2. Які мае адносіны да працэсаў, што адбываюцца ў атамным ядры, да іх вывучэння і выкарыстання.
Я. рэактар.
Ядзернае выпрамяненне.
Ядзерная зброя.
Ядзерная фізіка.
Ядзерная рэакцыя (рэакцыя пераўтварэння ядзер атамаў пры іх узаемадзеянні адзін з другім).
3. Які мае адносіны да ядзернай зброі, да валодання такой зброяй.
Ядзерныя запасы.
Ядзерныя краіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дзе́ля, прыназ. з Р.
Спалучэнне з прыназоўнікам «дзеля» выражае:
Мэтавыя адносіны
1. Ужываецца пры абазначэнні асобы або прадмета, для якіх, у інтарэсах якіх робіцца, ажыццяўляецца што‑н. Да таго ж яна была вельмі прывязана да свайго старога бацькі, які пераканаў Адэлю, што ўсё, што ён робіць, — толькі дзеля яе. Броўка. Алесь заўсёды захапляўся людзьмі, якія мелі сваю адзіную мэту і жылі дзеля яе. Шыцік.
2. Ужываецца пры абазначэнні мэты дзеяння. У чорнай адубелай гліне відаць цэлая сістэма пячурак, што дзеля забаўкі пакапалі, пасвячы коней, сялянскія хлапчукі. Зарэцкі. Два сукаватыя фікусы расстаўлены па кутках, дзеля сіметрыі. Лось.
Прычынныя адносіны
3. Уст. Ужываецца пры ўказанні на прычыну або падставу дзеяння. [Юльцы] вельмі смачна рабіць тое, чаго няможна. Маці мае дзеля гэтага вялікія клопаты. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наступле́ниеII ср. (о времени, событии) надыхо́д, -ду м.; (приближение) набліжэ́нне, -ння ср.;
с наступле́нием но́чи з надыхо́дам но́чы;
с наступле́нием дня з надыхо́дам дня;
при наступле́нии весны́ з надыхо́дам (пры набліжэ́нні) вясны́;
по наступле́нии сро́ка пасля́ надыхо́ду тэ́рміну.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́лівкі ’памыі’ (Нас.). Да выліваць пры дапамозе суф. ‑к‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вымага́льнік (БРС). Ад вымагаць (гл.) пры дапамозе суф. ‑льнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
драгі́раваць
(фр. draguer)
1) паглыбляць дно ракі або возера пры дапамозе драгі; 2) здабываць што-н. пры дапамозе драгі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ *Недахода, недохода ’памылка пры снаванні’, недоходня ’тс’ (ТС, Уладз.). З кеда- ’недастаткова’ і ход, хадзіць або з не і даходзіць паводле распаўсюджанай мадэлі называння розных недахопаў і заган пры тканні, параўн. недасек, недаснуй і пад., гл. матывацыю назвы ў тлумачэнні: ’памылка пры снаванні, калі тая, што снуе, не дайшоўшы да наступнага калка, вяртаецца і накладвае аснову на той самы калок у другі раз’ (Уладз.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
thereby
[,ðerˈbaɪ]
adv.
1) пры дапамо́зе чаго́; такі́м спо́сабам, гэ́так
travel and thereby study the customs of other countries — падаро́жнічаць і гэ́так пазнава́ць звы́чаі і́ншых краёў
2) у су́вязі з тым
3) паблі́зу, блі́зка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
recoil
1. [rɪˈkɔɪl]
v.i.
1) адско́кваць
2) аддава́ць (пра стрэ́льбу)
3) адбіва́цца
Revenge often recoils on the avenger — По́мста ча́ста адбіва́ецца на мсьці́ўцу
2. [ˈri:kɔɪl]
n.
1) адско́к -у m.
2) адда́ча f. (пры стрэ́ле)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)