прыла́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак.
1. Размясціцца дзе-н., каля каго-, чаго-н.
П. на краі лаўкі.
2. Уладкавацца, трапіць на работу, службу і пад. (разм.).
П. на працу.
3. Прыстасавацца, набыць навык рабіць што-н.
П. пісаць левай рукой.
4. Прымазацца, далучыцца да каго-, чаго-н. з карыслівымі мэтамі (разм.).
П. да чужой славы.
|| незак. прыла́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разрадзі́ць, -раджу́, -ра́дзіш, -ра́дзіць; -ра́джаны; зак., што.
1. Выняць зарад (з агнястрэльнай зброі).
Р. гранату.
2. Пазбавіць электрычнага зараду.
Р. акумулятар.
3. перан. Ліквідаваць напружанасць, аслабіць сілу праяўлення чаго-н.
Р. атмасферу ў сям’і.
|| незак. разраджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. разра́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. і разра́д, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.).
|| прым. разра́дны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
стыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Мець сумежныя бакі, размяшчацца вельмі блізка, упрытык.
Ветравыя дошкі стыкаюцца над франтонамі.
2. Знаходзіцца дзе-н. які-н. час, прыпыняцца.
Дома прыходзіцца рэдка с.
3. перан. Быць звязаным з чым-н.; мець адносіны да чаго-н.
Нашы інтарэсы стыкаюцца даволі часта.
|| аднакр. стыкну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тэлегра́ф, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Від сувязі, які забяспечвае хуткую перадачу паведамленняў на далёкую адлегласць пры дапамозе электрычных або радыёсігналаў.
2. Установа, якая прымае і адпраўляе такія паведамленні, а таксама будынак, дзе знаходзіцца такая ўстанова.
Працаваць на тэлеграфе.
Пошта і т.
3. Апарат для перадачы і прыёму тэлеграм.
|| прым. тэлегра́фны, -ая, -ае.
Тэлеграфныя слупы.
Т. стыль пісьма (перан.: вельмі сціслы, лаканічны).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
убы́ць, убу́ду, убу́дзеш, убу́дзе; убы́ў, -была́, -ло́; убу́дзь; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паменшаць (у колькасці, аб’ёме і пад.).
Убыла вада ў сажалцы.
Убыў дзень.
Убыла рашучасць (знікла, аслабла).
2. (звычайна з адмоўем). Пражыць, прабыць пэўны час дзе-н.; ужыцца з кім-н.
Яны там доўга не ўбудуць — вернуцца.
З табою ніхто не ўбудзе.
|| незак. убыва́ць, -а́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
за́цемак, ‑мку, м.
Зацененае, слаба асветленае месца. Пеця садзіўся дзе-небудзь у зацемку і марыў. Карпюк. [Андрэй Данілавіч] падняўся з канапкі, у якой грымнулі і заспявалі спружыны, і патупаў у прахалодныя зацемкі сенцаў. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зме́сціва, ‑а, н.
Тое, што змяшчаецца, знаходзіцца дзе‑н. Змесціва клеткі. □ Сумачку-чамаданчык .. [Вера] увесь час круціла ў руках, «кантуючы», і ўсё змесціва яе з шумам перакочвалася з аднаго канца ў другі. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загу́ба, ‑ы, ж.
Разм. Гібель, смерць. А пад небам — рой крылаты — Самалётаў цэлы вырай. Як зірнеш, дык ажно люба, Галава аж ходам ходзіць! Во дзе ворагу загуба, Калі ўздумае нам шкодзіць! Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замурава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; зак.
1. Замураваць сябе.
2. перан. Разм. Засесці дзе‑н. бязвыхадна, пачаць жыць замкнута, адасоблена. Замуравацца ў чатырох сценах.
3. перан. Разм. Пакрыцца лёдам, замерзнуць. Вокны замураваліся марозам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́светла, прысл.
Завідна, да надыходу цемнаты. Трэба было спяшацца, каб засветла выбраць, дзе паставіць сакрэт. Быкаў. Як якога дня вяртаўся Алёшка дадому: бывала, што і засветла, а бывала, што і прыцемкам. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)