архі́ў, -хі́ва, мн.і́вы, -хі́ваў, м.

1. Установа, якая зберагае, сістэматызуе і апісвае старадаўнія дакументы, графічныя помнікі мінулага.

Здаць у а. (таксама перан.: прызнаць устарэлым, малапатрэбным).

2. Аддзел установы, дзе захоўваюцца старыя дакументы.

3. Збор рукапісаў, лістоў і пад., што маюць дачыненне да дзейнасці якой-н. установы ці асобы.

А. інстытута.

А.

Якуба Коласа.

|| прым. архі́ўны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агля́д, -у, М -дзе, м.

1. гл. агледзець.

2. Абследаванне якога-н. аб’екта для выяўлення або праверкі яго стану.

Медыцынскі а.

Тэхнічны а.

3. Афіцыйнае інспектаванне войск камандаваннем на парадзе.

4. Грамадская праверка, паказ чаго-н.

А. выстаўкі.

5. Кароткае паведамленне пра з’явы, падзеі, факты, звязаныя паміж сабою.

А. творчасці пісьменніка.

Міжнародны а.

|| прым. агля́дны, -ая, -ае.

А. артыкул.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адклі́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.

1. Адказаць на воклік, зварот; адазвацца, адгукнуцца; прагучаць у адрас.

Дзе вы, адклікніцеся!

А. на пісьмо.

2. перан. Выявіць свае адносіны да чаго-н., выказаць спачуванне, гатоўнасць садзейнічаць чаму-н.

А. на просьбу.

3. Абудзіцца, выявіцца пад уплывам чаго-н. (пра ўспаміны, пачуцці).

Голас адклікнуўся ў сэрцы.

|| незак. адкліка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

караго́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Калектыўны танец у славянскіх народаў, удзельнікі якога з песнямі ходзяць па крузе (звычайна ўзяўшыся за рукі), а таксама ўдзельнікі такога танца.

Вадзіць к.

Кружыцца ў карагодзе.

2. Круг, утвораны людзьмі, якія ўзяліся за рукі падчас гульні, танца і пад.

Дзеці сталі ў к. вакол ёлкі.

|| прым. караго́дны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ступі́ць¹, ступлю́, сту́піш, сту́піць; зак.

1. Зрабіць крок, наблізіцца, падысці да каго-, чаго-н.

Не можа с. колькі крокаў.

С. да акна.

2. Паставіць нагу куды-н., наступіць на каго-, што-н.

С. на змяю.

3. Увайсці куды-н.; апынуцца дзе-н.

Першы раз ступіла ў новую кватэру.

|| незак. ступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ступа́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сусе́д, -а, М -дзе, мн. сусе́дзі, -дзяў і (з ліч. 2, 3, 4) сусе́ды, -даў, м.

Чалавек, які жыве блізка, побач з кім-н. або займае месца, бліжэйшае да каго-н.

С. па пад’ездзе.

С. па купэ.

С. па палаце.

|| ж. сусе́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак.

|| прым. сусе́дскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сход, -а і -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. -у, гл. сысці.

2. -а. Месца спуску (разм.).

Вельмі стромы с.

Пашукаць сход з гары.

3. -а. Пасяджэнне членаў якой-н. арганізацыі для абмеркавання чаго-н. агульнага.

Рашэнне агульнага схода працоўнага калектыву.

4. -а. У складзе назваў некаторых выбарных устаноў, арганізацый.

Устаноўчы с.

Пастанова Заканадаўчага схода.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сямёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Лічба

7.

2. Назва чаго-н. з сямі адзінак, напр., група з сямі чалавек, карта (для гульні) з сямю ачкамі і пад.

3. Назва маршрутаў транспартных сродкаў, абазначаных лічбай 7 (трамвай, аўтобус, тралейбус; разм.).

Дзе с. спыняецца? Паеду на сямёрцы.

|| прым. сямёрачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узрасці́, -расту́, -расце́ш, -расце́; -расцём, -расцяце́, -расту́ць; -ро́с, -расла́, -ло́; зак.

1. Вырасці, стаць дарослым; узгадавацца; узышоўшы, вырасці (пра расліны).

Сыны ўзраслі.

Край, дзе я ўзрос, вабіць да сябе.

Жыта добра ўзрасло.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вырасці, стаць большым, мацнейшым, больш значным.

Сілы ўзраслі.

Узрасла актыўнасць.

Узрос аўтарытэт арганізацыі.

|| незак. узраста́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

укарані́цца, -раню́ся, -рэ́нішся, -рэ́ніцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пусціць глыбока карэнне, добра ўрасці ў зямлю.

Укараніўся пырнік у агародзе.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Трывала замацавацца, усталявацца.

Укаранілася такая звычка.

3. Абсталявацца дзе-н., умацаваць сваё становішча.

У. на новым месцы.

|| незак. укараня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. укаране́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)