Verbum

кало́ід, -у, М -дзе, м. (спец.).

Некрышталізаванае клеепадобнае рэчыва (бялок, крухмал і інш.), прамежкавае паміж растворам і эмульсіяй.

|| прым. кало́ідны, -ая, -ае і калаіда́льны, -ая, -ае.

К. раствор.

○

Калоідная сістэма — гетэрагенная сістэма, якая складаецца з мноства дробных часцінак якога-н. рэчыва, што знаходзіцца ў суспензаваным стане ў аднародным асяроддзі.

Калоідная хімія — раздзел фізічнай хіміі, у якім разглядаюцца працэсы ўтварэння і разбурэння дысперсных сістэм.

калы́ска, -і, ДМ -лы́сцы, мн. -і, -сак, ж.

1. Невялікая плеценая з лазы або драўляная люлька, у якой закалыхваюць дзіця (уст).

2. перан. Месца, дзе што-н. узнікла і атрымала развіццё (высок.).

Італія — к. опернага мастацтва.

3. Вісячы памост для падымання на вышыню рабочых, будматэрыялаў і інш. (спец.).

Фарбу паднялі на калысцы.

|| прым. калы́скавы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

паго́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

Стан атмасферы ў дадзеным месцы, у дадзены час; добрае надвор’е.

Марозная п.

Хто дажджом косіць, той пагодай сушыць (з нар.). Рабіць пагоду (перан.: мець рашаючае значэнне ў якой-н. справе). Чакаць з мора пагоды (перан.: знаходзіцца ў чаканні чаго-н. няпэўнага).

|| памянш. паго́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (разм.).

|| прым. паго́дны, -ая, -ае (спец.).

Пагодныя ўмовы.

нагля́д, -у, М -дзе, м.

1. Назіранне за кім-, чым-н. для аховы, кантролю, вывучэння і г.д.

Працаваць пад наглядам старэйшых.

Знаходзіцца пад наглядам урачоў.

2. Догляд, клопат.

Дбайны н.

3. з азначэннем. Група асоб, якая ажыццяўляе назіранне з мэтай аховы, кантролю і г.д.

Санітарны н.

Апякунскі н.

Тэхнічны н.

|| прым. нагля́дны, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).

Наглядныя органы.

дзець, дзе́ну, дзе́неш, дзе́не; дзень; зак. (разм.).

1. Палажыць куды-н. так, што цяжка знайсці.

Куды ты дзеў ключ? Дзе ж я дзену гэтую кнігу?

2. Знайсці для каго-н. месца, прытулак.

Кацянят трэба некуды д.

◊

(Не ведаць) куды вочы дзець (разм.) — пра адчуванне сораму.

(Не ведаць) куды рукі дзець (разм.) — пра адчуванне няёмкасці, разгубленасці.

|| незак. дзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

кры́ўда, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. мн. -ы, крыўд. Несправядлівы папрок, грубы ўчынак, дапушчаная абраза ў дачыненні да каго-н.

Не зрабіць нікому ніякай крыўды.

2. Пачуццё горычы, выкліканае несправядлівымі ўчынкамі, паводзінамі.

◊

Быць у крыўдзе на каго — крыўдзіцца.

Не даць у крыўду каго — заступіцца за каго-н., абараніць.

Не ў крыўду хай будзе сказана — не варта злавацца на сказанае.

кут, -а́, М куце́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Месца, дзе сыходзяцца ўнутраныя бакі прадмета; частка памяшкання, прастора паміж дзвюма сценамі.

З кута ў к. і вечар тут (прымаўка).

2. Частка пакоя, якую здаюць кватарантам у наймы.

Зняць свой к.

3. перан. Мясцовасць, звычайна глухая.

Далёкі к.

Глухі к.

|| памянш. куто́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.

|| прым. кутавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

ла́зня, -і, мн. -і, -яў, ж.

1. Спецыяльнае памяшканне, дзе мыюцца і парацца.

Пабудаваць новую лазню.

2. Мыццё ў такім памяшканні (разм.).

Пасля малацьбы добра схадзіць і ў лазню.

3. перан. Наганяй, суровая вымова (разм.).

◊

Даць (задаць) лазні (разм.) — даць наганяй, строгую вымову.

|| памянш. ла́зенька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

|| прым. ла́зневы, -ая, -ае і ла́зенны, -ая, -ае.

по́гляд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Накіраванасць зроку на каго-, што-н.

Кінуць п. на каго-, што-н. (хутка паглядзець). З першага погляду або на першы п. (паводле першага ўражання). Абвесці поглядам (ацэньваючы, агледзець).

2. Выраз вачэй.

Ласкавы п.

Збянтэжаны п.

3. перан. Думка, меркаванне, пункт гледжання.

Навуковыя погляды.

Падзяляць чые-н. погляды.

На мой п. (на маю думку).