|| зак.счарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 і 2 знач.), зачарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 знач.), начарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 знач.) іачарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 2 знач.).
|| наз.чарне́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каранда́ш
(рус. карандаш, ад цюрк. kara = чорны + tas = камень)
прылада для пісьма, чарчэння, малявання ў выглядзе тонкай палачкі з графітавым або іншым сардэчнікам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мелані́н
(ад гр. melas, -anos = чорны)
пігмент карычневага або чорнага колеру, які трапляецца ў тканках жывёл і чалавека (у скуры, валасах і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мелано́псіс
(ад гр. melas, -anos = чорны + opsis = зрок)
малюск класа бруханогіх, пашыраны ў рэчках з хуткім цячэннем у Сярэд. і Паўд.-Усх. Еўропе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
негрыцю́д
(фр. nègritude, ад лац. niger = чорны)
сістэма нацыянальных поглядаў, якая прапагандуе ідэю перавагі негрыцянскай культуры і яе носьбітаў над культурай белай расы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Тарака́н ’насякомае чорнай або рыжай афарбоўкі’, ’смярдзючы чорны жук’ (Ласт.), ’падобны на прусака, але чорны’ (Некр. і Байк., Арх. Вяр., Сержп. Прымхі, Сцяшк., Сл. ПЗБ, ТСБМ, Касп.; кобр., Горбач, Зах.-пол. гов.), ’прусак, рыжы таракан’ (валож., Жыв. св.), тарако́н ’прусак’ (ігн., Сл. ПЗБ), тараґан ’тс’ (лях., Янк. Мат.), тарака́н ’тс’ (Нас.), ст.-бел.таракан ’тс’ (1640 г., КГС). З рус.тарака́н ’тс’, у якой вядома з XVI ст., запазычанне з цюркскіх моў, відаць, з тат.тарака́н (taraḳan), звязваюць таксама са ст.-рус.то́рхан, та́рхан (ганаровы тытул), што са ст.-цюрк.таркан (гл. Дабрадомаў, Бел. лекс., 43; Фасмер, 4, 20; ЕСУМ, 5, 518; Чарных, 2, 228; Орлась, RS, 32, 1, 31–37).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
black2[blæk]adj.
1.чо́рны; цёмны;
a black night цёмная ноч;
turn black чарне́ць, счарне́ць;
His face was black with anger. Яго твар сцямнеў ад злосці.
2. чарнаску́ры, цемнаску́ры;
black race чо́рная ра́са
3. бру́дны;
black hands бру́дныя ру́кі
4. злы, зло́сны;
look black at smb. злава́ць на каго́-н.; кі́нуць зло́сны по́зірк на каго́-н.
5. змро́чны, пану́ры; тужлі́вы; безнадзе́йны;
black despair ро́спач, безвыхо́дны адча́й;
black humour «чо́рны гу́мар», змро́чны гратэ́ск
♦
as black as inkчо́рны як са́жа; змро́чны, бязра́дасны;
black and blue уве́сь у сіняка́х;
He is not as black as he is painted. Ён не такі благі, як яго малююць.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
А́ПІС,
у егіпецкай міфалогіі бог урадлівасці. Цэнтр культу Апіса — г. Мемфіс, дзе ён лічыўся душой бога Мемфіса Птаха і бога сонца Ра. Жывым увасабленнем Апіса быў чорны бык з белымі меткамі на лбе, якога трымалі ў асобным памяшканні, памерлага бальзаміравалі і хавалі ў спец. склепе Серапеўме.