вівіяні́т
(англ. vivianite, ад J. Vivian = прозвішча англ. мінералога 19 ст.)
мінерал класа фасфатаў, водны фасфат двухвалентнага жалеза блакітнага або сіняга колеру, які сустракаецца часцей за ўсё ў тарфяніках; выкарыстоўваецца як мінеральны пігмент (сіняя фарба) і мясцовае ўгнаенне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
стос і стус, ‑а, м.
1. Роўна зложаныя адзін на адзін рады чаго‑н.; штабель. Стос дошак. □ Парканы, хаты, стусы бярвенняў на вуліцы перад дварамі — усё набывала новае, незнаёмае аблічча, загадкава-прыгожае і прывабнае. Навуменка.
2. Пакладзеныя слаямі адзін на адзін якія‑н. прадметы. Стос кніг. Стос пісем. □ На зэдліку каля прыпека ляжаў стос жоўтых бліноў і пачаты кружок авечага лою. Дуброўскі. Апейка кінуў позіркам на стус газет, складзеных ускрай стала. Мележ. / у знач. прысл. сто́сам (сту́сам). Стосам ляжаць побач настольныя цыраты. Пестрак. І фарба друкарская ёсць, І стусам паперу наклалі. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
туш 1, ‑а, м.
Кароткае музычнае прывітанне ў гонар каго‑н. у час віншавання, узнагароджвання, а таксама невялікая музычная п’еса фанфарнага складу. А потым пад урачысты туш уручалі ветэранам і перадавікам вытворчасці грашовыя прэміі і ганаровыя граматы. Місько.
[Ням. Tusch.]
туш 2, ‑ы, ж.
Чорная ці каляровая фарба для чарчэння або малявання. Лязо непрыкметна, мікрон за мікронам, здымала з паперы напісаныя тушшу літары. Новікаў. На фоне неба вяршыні старых елак здаваліся намаляванымі чорнай тушшу. «Беларусь».
[Ням. Tusche.]
туш 3, ‑у, м.
Выпадковы дотык да шэра, які лічыцца за ўдар у гульні на більярдзе.
[Фр. touche — дотык, датыканне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бру́дны
1. (запачканный) гря́зный, нечи́стый; неопря́тный;
~ныя ру́кі — гря́зные (нечи́стые) ру́ки;
~ная бялі́зна — гря́зное (нечи́стое) бельё;
2. (о цвете — неоднородный, сероватый) гря́зный, нечи́стый;
~ная фа́рба — гря́зная (нечи́стая) кра́ска;
3. перен. (лишённый нравственной чистоты) гря́зный, нечи́стый, нечистопло́тный;
б. ўчы́нак — гря́зный посту́пок
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
stain
[steɪn]
1.
n.
1) пля́ма f.
2) пля́ма f., цень -ю m., га́ньба f. (на рэпута́цыі)
3) фа́рба f.; каляро́вы пако́ст
2.
v.t.
1) пля́міць, запля́мваць
2) га́ньбіць, зьнеслаўля́ць (рэпута́цыю)
3) фарбава́ць, афарбо́ўваць
to stain a microscopic specimen — афарбава́ць мікраскапі́чны прэпара́т
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gruntowy
gruntow|y
1. глебавы;
woda ~a — грунтавыя воды;
2. зямельны;
podatek gruntowy — пазямельны падатак;
3. грунтавы; градкавы;
uprawa ~a — грунтавая (градкавая) культура;
4. грунтавы;
farba ~a — грунтавая фарба
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
colour1 [ˈkʌlə] n.
1. ко́лер; тон; адце́нне;
all colours of the rainbow усе́ ко́леры вясёлкі;
the colour question ра́савая прабле́ма
2. фа́рба
3. ко́лер тва́ру;
His face was drained of colour. Ён нядобра сябе адчуваў.
4. калары́т
5. pl. colours сцяг, флаг;
join the colours пайсці́ ў а́рмію/у во́йска
♦
high colour румя́нец;
with flying colours перамо́жна
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Туш 1 ‘кароткае музычнае прывітанне (на банкеце ці ўрачыстасці)’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Вруб.). Праз польскую (tusz) ці рускую (туш) мову з нова-в.-ням. Tusch ‘тс’, якое мае анаматапеічнае паходжанне (Голуб-Ліер, 494; Сной₂, 793; Чарных, 2, 274; Арол, 4, 123).
Туш 2 ‘фарба для чарчэння ці малявання’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Вруб.). Праз польскую (tusz) ці рускую (тушь) мову з ням. Tusche, якое ўзыходзіць да франц. toucher ‘датыкацца’ або непасрэдна з франц. touche ‘дотык’ (Фасмер, 4, 129; Голуб-Ліер, 494; Арол, 4, 124; ЕСУМ, 5, 688). Сюды ж тушава́ць ‘наносіць цені на малюнак, пакрываць тушоўкай’ (ТСБМ), якое з рус. тушева́ть ‘тс’ па ўзоры ням. tuschen ‘тс’, паводле Віткоўскага (Słownik, 188) — з польскай. Таго ж паходжання і рэтушава́ць ‘падпраўляць, падмалёўваць, заціраць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.) праз польск. retuszować з франц. retoucher ‘тс’ (ЕСУМ, 5, 67; Глухак, 646).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
adhere
[ədˈhɪr]
v.i.
1) трыма́цца, прыліпа́ць; прыстава́ць; лі́пнуць, прыліпа́ць
Paint adheres best to a clean surface — Фа́рба найле́пш прыстае́ да чы́стае паве́рхні
2) трыма́цца, застава́цца ве́рным
to adhere to a plan — трыма́цца пля́ну
to adhere to the church of one’s parents — застава́цца ве́рным царкве́ сваі́х бацько́ў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
blue1 [blu:] n.
1. сі́ні ко́лер; блакі́т;
She was dressed in blue. Яна была апранута ва ўсё блакі́тнае.
2. сі́нька, сі́няя фа́рба;
Berlin/Paris blue берлі́нскі/пары́жскі лазу́рак
3. BrE член універсітэ́цкай спарты́ўнай кама́нды (Оксфарда, Кембрыджа, Ітана);
get/win one’s blue быць уклю́чаным у кама́нду ўніверсітэ́та
4. the blue lit. не́ба; мо́ра; акія́н
♦
out of the blue рапто́ўна, нечака́на, зняна́цку
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)