змякчэ́ць сов., в разн. знач. стать мя́гче, смягчи́ться;
надво́р’е ~чэ́ла — пого́да ста́ла мя́гче;
ён адра́зу ~чэ́ў — он сра́зу стал мя́гче (смягчи́лся);
зы́чны гук ~чэ́ў — согла́сный звук смягчи́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
няёмка нареч., в знач. сказ. неудо́бно, нело́вко;
ён сеў н. — он сел неудо́бно (нело́вко);
адчува́ць сябе́ н. — чу́вствовать себя́ нело́вко;
мне ста́ла н. — мне ста́ло неудо́бно (нело́вко)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
замкну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. Зачыніцца (пра замок) або зачыніцца на замок, ключ.
Замок замкнуўся.
З. ў пакоі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Злучыцца канцамі.
Ланцуг электраправодкі замкнуўся.
Круг замкнуўся (перан.: усё вытлумачылася, стала на свае месцы).
3. перан., у што, у чым і без дап. Адасобіцца, перастаўшы мець зносіны з іншымі.
З. ў сабе.
З. ў сваёй праблеме.
|| незак. замыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; наз. замыка́нне, -я, н.
Кароткае з. (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ско́ры, -ая, -ае.
1. Які адбываецца з вялікай скорасцю, у кароткі прамежак часу; які мае вялікую скорасць.
С. ход.
С. цягнік.
Скоры (наз.) прыбывае да першай платформы.
Скора (прысл.) ідзе.
2. перан. Здольны хутка працаваць, дзейнічаць; схільны спяшацца (разм.).
С. ў рабоце.
Да стала — с., а на сенажаць — хворы (прыказка).
3. Які адбываецца ў кароткі час, тэрмін.
С. ад’езд.
4. Які павінен адбыцца хутка.
Да скорага спаткання!
◊
На скорую руку (зрабіць што-н.; разм.) — хутка і неакуратна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сце́рці, сатру́, сатрэ́ш, сатрэ́; сатро́м, сатраце́, сатру́ць; сцёр, сце́рла; сатры́; сцёрты; зак., што.
1. Тручы, зняць, счысціць што-н. з паверхні; выцерці; зрабіць чыстым.
С. пыл са стала.
2. Выціраючы, саскрэбваючы, знішчыць (што-н. напісанае, намаляванае і пад.).
С. малюнак гумкаю.
3. Дотыкам, трэннем пашкодзіць, зрабіць рану на чым-н.
С. нагу.
4. Тручы, раздрабніць, ператварыць у аднародную масу.
С. перац на парашок.
5. Трэннем апрацаваць (пра лён).
|| незак. сціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. сціра́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
знату́жыцца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.
Разм. Надарвацца, падарвацца. — Той жа завідушчы, Ахрэм, у дровы ездзіў. Дык такі воз наваліў .., а конь гарачы, то знатужыўся. Вока стала кр[оўю] налівацца. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бры́дка,
1. Прысл. да брыдкі.
2. безас. у знач. вык. Сорамна, непрыемна, агідна. Брыдка стала братам, радзей пачалі яны са стрэльбай ды вудай цягацца, а больш гаспадаркай займацца. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ацямне́ць, ‑ее; безас. зак.
Разм. Звечарэць, прыцямнець. А як ацямнела, распалілі вогнішча. Савіцкі. Увечары, як ацямнела, што не стала відаць у разоры вывернутай плугам бульбы, .. [я і маці] сабраліся ісці дадому. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́мба,
Разм. Ужываецца ў значэнні «усё», «канец», «смерць». [Зёлкін:] Пеця... ты яшчэ нічога не чуў пра нашага Чарнавуса? Амба... Крапіва. [Скакун:] Жыве чалавек і раптам не стала чалавека, амба, каюк. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адлі́жыць, ‑жыць; безас. зак.
Стаць адліжным (пра цёплае з раставаннем снегу надвор’е). Калі адліжыла і засвяціла сонца, я выняў з акенца салому, каб усім у хляве стала лепш. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)