кало́дый

(н.-лац. collodium, ад гр. kollodes = клейкі)

густы клейкі раствор нітрацэлюлозы ў сумесі спірту і эфіру; выкарыстоўваецца ў медыцыне і фатаграфіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шлі́хта

(ням. Schlichte)

1) клейкі, ліпкі раствор, якім прамочваюць аснову тканіны, каб надаць ёй трываласць і гладкасць;

2) тое, што і штабель.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БАТАРЭ́Я ў тэхніцы, аднолькавыя прылады, прыстасаванні ці збудаванні, аб’яднаныя ў адзіную сістэму (устаноўку) для сумеснага больш эфектыўнага дзеяння. напрыклад, коксавая батарэя — шэраг коксавых печаў для сухой перагонкі каменнага вугалю ў кокс; радыятарная батарэя — злучаныя ў адно ацяпляльнае прыстасаванне радыятары; ахаладжальныя батарэі — сістэмы труб (гладкіх ці з рэбрамі), у якіх выпараецца холадагент або працякае халадзільны раствор. Пашыраны электрычныя батарэі — кандэнсатарныя (з кандэнсатараў), акумулятарныя (з акумулятараў) і з інш. хімічных крыніц току.

т. 2, с. 348

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сіро́п, ‑у, м.

1. Канцэнтраваны раствор цукру (звычайна з фруктовым ці ягадным сокам). Вішнёвы сіроп. □ [Тамара:] — Зайдзі да мяне, Антон. Я напаю цябе вадой. Толькі што прынеслі сіфон. І сіроп ёсць. Шамякін. / у перан. ужыв. Ты сам адмахнуўся ад лёскату славы. Сіроп усхваленняў табе не па густу. Чарнышэвіч.

2. Густы адвар, прыгатаваны з сокаў лекавых траў.

[Фр. sirop.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эсе́нцыя, ‑і, ж.

1. Канцэнтраваны раствор або моцны настой якога‑н. лятучага рэчыва, які ўжываецца ў харчовай, фармацэўтычнай і парфумернай прамысловасці. Воцатная эсенцыя. □ У будцы прыемна пахне грушавай эсенцыяй; на паліцах.. ляжаць каробкі з часткамі карціны, якую толькі паўгадзіны таму назад прывезлі ў калгас. Стаховіч.

2. перан. Сутнасць чаго‑н.; квінтэсенцыя. Эсенцыя пытанняў. Эсенцыя фактаў.

[Ад лац. essentia — сутнасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жаве́ль

(фр. javel, ад eau de Javelle = вада Жавеля, мясціны пад Парыжам)

хлорысты раствор, едкая зеленавата-жоўтая вадкасць, якая выкарыстоўваецца для адбельвання тканін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

канцэнтра́цыя

(лац. concentratio)

1) збіранне, засяроджанне ў адным месцы (напр. к. рабочай сілы);

2) ступень насычанасці раствору якім-н. рэчывам (раствор высокай канцэнтрацыі).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лак

(ням. Lack < ар. lakk, ад санскр. lākšā)

раствор смол у спірце, якім пакрываюць паверхню прадметаў, каб надаць ім бляск, засцерагчы ад псавання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пергідро́ль

(ад лац. per = праз, цераз + гр. hydor = вада)

водны раствор перакісу вадароду; выкарыстоўваецца для бялення тканін, воўны, для кансервацыі, дэзінфекцыі і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

нейтра́льны, -ая, -ае.

1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да дзяржаў, што ваююць.

Нейтральная краіна.

2. перан. Які не становіцца на чый-н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.).

Заняць нейтральную пазіцыю.

3. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі (спец.).

Н. раствор.

4. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду (спец.).

Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часціцай.

○

Нейтральная зона (паласа), нейтральныя воды — такія, на якіх, згодна з пагадненнем, не павінны весціся ваенныя дзеянні, размяшчацца ваенныя сілы.

|| наз. нейтра́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)