біямеха́ніка

(ад бія- + механіка)

раздзел біяфізікі, які вывучае развіццё, будову і дзейнасць рухальнага апарату жывёл і чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

касмаго́нія

(гр. kosmogonia = паходжанне свету)

раздзел астраноміі, які вывучае паходжанне і развіццё нябесных цел і іх сістэм.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

касмало́гія

(ад космас + -логія)

вучэнне пра будову і развіццё Сусвету, а таксама раздзел астраноміі, прысвечаны гэтаму вучэнню.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лята́ль

(лац. letalis = смяртэльны)

ген, які блакіруе развіццё палавых клетак або дарослых арганізмаў і выклікае іх гібель.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сперматагене́з

(ад гр. sperma, -atos = семя + -генез)

развіццё мужчынскіх палавых клетак (сперматазоідаў) у семенніках чалавека і жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

удушы́ць, удушу, удушыш, удушыць; зак., каго-што.

Разм.

1. Павесіць каго‑н. [Мікіта:] — Ён яе [Марылю] у магілу загнаў... Удушыць яго мала за гэта! Брыль.

2. Сціснуўшы горла, спыніць дыханне; задушыць. // перан. Не даць развіцца чаму‑н., спыніць рознымі мерамі развіццё чаго‑н. Фашызм імкнецца ўдушыць рэвалюцыйнадэмакратычны рух народаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фарсі́раваць

(фр. forcer)

1) узмацняць, паскараць што-н. (напр. ф. развіццё прамысловасці);

2) ваен. пераадольваць водную перашкоду пад агнём праціўніка.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

По́быт1 ’быт’ (ТСБМ). Укр. по́бут, по́бит ’тс’, рус. по́быт ’звычка’. Ад *po‑ і *bytъ. Развіццё семантыкі: ’быццё, знаходжанне’ > ’агульны ўклад і умовы існавання, быцця’. Паводле Булахава (Развіццё, 43), запазычана з украінскай. Да быт, быць (гл.).

По́быт2 ’знаходжанне’ (ТСБМ). Ст.-укр. побытъ ’быццё’, польск., в.-луж., чэш., славац. pobyt ’знаходжанне’. Ад po‑ і *bytъ, якое ад *byti (ЭССЯ, 3, 155). Да быт, быць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

антагене́з

(ад гр. on, ontos = быццё + -генез)

індывідуальнае развіццё жывёльнага або расліннага арганізма з моманту зараджэння да смерці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

апагамі́я

(ад апа- + -гамія)

развіццё зародка з клетак зарастка або зародкавага мяшка ў некаторых кветкавых раслін і папарацей.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)