Жаўне́р ’польскі салдат’ (ТСБМ), ’салдат’ (БРС). Рус. жолнер ’польскі салдат’, укр. жовнір ’тс’, ’салдат’. З польск. żołnierz, ст.-польск. żołdnierz < ням. Söldner. Паводле Клячкоўскага (Зб. Развадоўскаму, II, 331) і Шцібера (Świat jęz. Sł., 295), ст.-польск. з ням. праз чэш. пасрэдніцтва да XIV ст. У ст.-бел. фіксуецца яшчэ з канца XV ст. жолнеръ з шэрагам вытворных (Булыка, Запазыч., 114–115), ст.-польск. żołdnierz зафіксавана ў першай палавіне XVI ст. (Рэчак). Ням. Sold ’плата прафесіянальнага салдата’, с.-ням. solt ’тс’ < ст.-франц. solt ’залатая манета, аплата салдата’ < познелац. sol(i)dus (nummus) ’шчырая манета’. С.-в.-ням. soldenx̄re, soldenier ’наёмны салдат’ утворана на гэтай аснове (Дудэн).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Па́ства ’пасьба’ (ТСБМ, Грыг.; Нік. Очерки; рас., докш., Сл. ПЗБ), ’выпас кароў’, ’плата пастуху’ (Мат. Гом.), ’паша’ (в.-дзв., Шатал.). Укр. па́ства ’пасьба’, рус. пск., цвяр., паства́ ’пара года, калі можна пасвіць скаціну’, ст.-рус. паства ’чарада’, ’паша’, польск., ст.-польск. pastwa ’паша, корм’, ’пасьба’, н.-, в.-луж. pastwa ’выган, луг’, чэш. pastva ’пасьба скаціны’, славац. pastva ’тс’, ’паша’, славен. pȃstva ’выган’, серб.-харв. устар. паства, макед. паства, балг. паство. Прасл. pastva, утворанае ад дзеяслова pasti > па́сці (гл.) пры дапамозе суфікса ‑tva (Брукнер, 398), як modlitva. Сюды ж па́ства ’парафіяне, веруючыя якой-н. царквы’ (ТСБМ), якое праз ц.-слав. са ст.-слав. паства ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́куп м
1. (дзеянне) Lóskauf m -(e)s, -käufe (каго-н); Áuslösung f - (чаго-н, каго-н); Éinlösung f - (чаго-н з пад закладу);
2. (плата) Lösegeld n -(e)s;
вы́куп дзяржа́ўнай запазы́чанасці Stáatsschuldausgleich m -(e)s;
патрабава́ць вы́куп Lösegeld verlángen [fórdern]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
fixed
[fɪkst]
adj.
1) нерухо́мы, неперасо́ўны, ста́лы, замацава́ны; цьвёрды (пра цэ́ны)
2) вы́значаны, акрэ́сьлены; усталява́ны, ста́лы (пла́та за таксі́)
3) пі́льны, ува́жлівы; утаро́плены
a fixed gaze — пі́льны, утаро́плены по́зірк
4) informal за́гадзя дамо́ўлены (вы́нік ма́тчу); змахлява́ны
5) Chem. зьвя́заны, неляту́чы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
exclusive [ɪkˈsklu:sɪv] adj.
1. вы́браны; шыко́ўны; прэсты́жны;
He is a member of an exclusive club. Ён член прэстыжнага клуба.
2. эксклюзі́ўны; выклю́чны, адзі́ны;
an exclusive іnterview эксклюзі́ўнае інтэрв’ю́;
exclusive rights to выклю́чныя правы́ на
3. (of) які́ не ўключа́е;
The price is for accomodation only, exclusive of meals. Гэта плата толькі за пражыванне і не ўключае харчаванне.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
наём м
1. (кватэры і г. д.) Míeten n -s;
пла́та за наём Míete f -;
адда́ць у наём vermíeten vt;
2. (рабочых) Ánwerben n -s (вярбоўка); Éinstellen n -s; Ánheuern n -s (матросаў);
працава́ць па на́йме als Tágelöhner árbeiten;
3. (судна) Befráchtung f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пазастава́цца, ‑стаецца; ‑стаёмся, ‑стаяцеся, ‑стаюцца; зак.
1. Застацца дзе‑н., не пакінуць якога‑н. месца — пра ўсіх, многіх. Ліда тым часам сустракалася з такімі, як сама, маладымі хлопцамі і дзяўчатамі, што пазаставаліся ў горадзе. Кавалёў. // Не перайсці ў наступны клас — пра ўсіх, многіх.
2. Не перастаць быць якім‑н. — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх. Дзверы пазаставаліся адчыненымі.
3. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Захавацца, уцалець — пра ўсё, многае. Пазаставаліся сляды ўсюды.
4. Апынуцца ў якім‑н. стане — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Пазаставаліся дзеці сіротамі. □ Плата і штраф былі такія, што людзі .. пазаставаліся голыя. Чорны.
5. Апынуцца ззаду, збоку — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх. Коннікі пазаставаліся ззаду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працэ́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Сотая доля ліку, які прымаецца за цэлае, за адзінку (абазначаецца знакам %). // Колькасць, якая вымяраецца ў сотых долях чаго‑н., прынятага за адзінку. Выканаць план на сто пяць працэнтаў.
2. Даход, які атрымліваецца на кожныя сто рублёў (ці сто іншых грашовых адзінак) капіталу. Працэнт прыбыткаў.
3. Плата, якая атрымліваецца крэдыторам ад даўжніка за карыстанне пазычанымі грашамі. З гэтага гоману выплыў Рыгораў жарт, пасланы да гаспадыні: — Папрашу ваш доўг з працэнтам. Гартны.
4. Узнагарода, якая вылічваецца ў залежнасці ад абароту, даходу. Сам Стась атрымлівае ўсяго тры рублі ў месяц ды невялікі працэнт ад продажу газет, але ён любіць беларускую газету, спачувае і спрыяе ёй, як можа. Колас.
•••
На (усе) сто працэнтаў — поўнасцю.
[Ад лац. pro centum — за сто.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арэ́нда ж
1. (часовае карыстанне) Pacht f -, -en;
капіта́льная арэ́нд Grúndpacht f;
узя́ць у арэ́нду páchten vt, in Pacht néhmen*;
здаць у арэ́нду verpáchten vt; vermíeten vt (памяшканне);
2. (плата за арэнду) Pacht f -, -en, Páchtgeld n -(e)s, -er; Míete f -, -n (за памяшканне)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прасто́й м (у рабоце) Stíllstand m -(e)s; Wártezeit f -, -en Líegezeit f -, Háltezeit f -, Stándzeit f -, Stéhzeit f - (судна, вагонаў і г. д.); Betríebsstilllegung f - (на заводзе і г. д.);
пла́та за прасто́й Wártegeld n -(e)s; Líegegeld n -(e)s (судна ў гавані)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)