derivation
[,derɪˈveɪʃən]
n.
1) пахо́джаньне n.
2) крыні́ца f.; пача́так -ку m.
3) дэрыва́цыя f. (утварэ́ньне но́вых сло́ваў ад сло́ва-асно́вы)
4) этымалёгія сло́ва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Пярвя́стак (первясток) ’першы пачатак чаго-небудзь’, ’першынец’ (Нас.), ст.-бел. первястка ’першародка’ (1627). Запазычана з польск. pierwiastek, ст.-польск. pierwiastka паводле фанетычнай прыкметы — і > я (Цвяткоў, Запіскі, 2, 54), зыходны назоўнік *pьrvěstь ’першасць’ адлюстраваны ў прыметніках тыпу ўкр. первісний ’першапачатковы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зача́так, ‑тка, м.
1. Першапачатковая форма чаго‑н., здольная да далейшага развіцця; зародак. Зачатак плода.
2. перан. Першае праяўленне, пачатак чаго‑н. Зачаткі культуры. □ Першым сур’ёзным зачаткам пралетарскай партыі ў Расіі быў створаны У.І. Леніным у 1895 годзе «Саюз барацьбы за вызваленне рабочага класа». «Полымя».
3. Астатак органа, які страціў сваё значэнне; рудымент.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апе́ль
(фр. appel = заклік)
1) кавалерыйскі сігнал, якім заклікаюць да збору;
2) удар правай выцягнутай нагой па зямлі ў час фехтавання, што азначае пачатак атакі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Éingang
m -s, -gänge
1) увахо́д
2) уступле́нне, пача́так
3) камерц. дахо́д
4) паступле́нне (чаго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
завя́зкаII ж
1. (дзеянне) Zúbinden n -s, Zúschnüren n -s; Verknóten n -s;
2. літ, тс перан (пачатак):
завя́зка дзе́яння der Knóten der Hándlung; Begínn m -(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
*Пахоп, пахопам ’спешна’, ст.-бел. похопъ ’ахвота, жаданне’ (1538) запазычана са ст.-польск. pochop ’імклівасць’, ’руплівасць, ахвота, жаданне’, ’пачатак’, ’імпульс’, ’пачынанне’ (Булыка, Лекс. запазыч., 134). Аналагічна пахопна ’похапкам, спешна’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; КТС — Сагановіч) з польск. pochopnie, pochopno ’хутка, лёгка, кемліва’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талдо́ніць ’балбатаць’ (жлоб., Жыв. сл.), ’настойліва павучаць, паўтараючы адно і тое ж’ (Юрч. Вытв.), талдо́ненне ’балбатня’ (Юрч. СНС). Рус. толдо́нить ’паўтараць адно і тое ж’. Экспрэсіўнае ўтварэнне, аналагічнае тал(а)тоніць (гл.), пачатак слова можа быць зменены пад уплывам рус. талды́чить ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
alfa
ж. альфа;
alfa i omega — альфа і амега; пачатак і канец;
promienie alfa фіз. альфа-прамяні
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
rudiments
[ˈru:dɪmənts]
n., pl.
1) пача́ткі, асно́вы pl.
the rudiments of grammar, mathematics — асно́вы грама́тыкі, матэма́тыкі
2) пача́так, зача́так -ку m.
3) Biol. зача́ткі о́ргана
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)