летуце́ннік, ‑а, м.

Той, хто схільны да летуцення, аддаецца летуценням. Колінг — вялікі летуценнік, але адначасова і чалавек справы. Гамолка. Кожны будаўнік — у пэўнай ступені паэт і летуценнік, з вялікаю вераю ў свае сілы і магчымасці. Грахоўскі. // Той, хто адыходзіць ад рэальнай рэчаіснасці ў свет фантастыкі; фантазёр. На новае месца працы ў вёску Выганы Лабановіч прыехаў не наіўным летуценнікам, а сталым чалавекам. Пшыркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спрэс, прысл.

Поўнасцю, цалкам; зусім. Аднекуль навалакліся хмары — спрэс зацягнулі неба. Сабаленка. За ноч наваліла столькі снегу, што нідзе не было ні сцежкі, ні дарогі, спрэс цалік. Чарнышэвіч. [Колас:] — Я думаю пра Аляксандра Грына. Яго летуценнікі.. — гэта ўжо нешта спрэс новае. Лужанін. // Скрозь, усюды; цалкам. Карані спрэс павыпіналіся з зямлі цэлымі вузламі. Сачанка. Рудымі жалудамі была засыпана спрэс уся зямля. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Néue

sub n -n но́вае, навіна́

was gibt's ~s? — што но́вага?

weißt du schon das ~ste? — ці чуў ты апо́шнюю навіну́?

das ~ste aus der Spórtwelt — наві́ны спо́рту

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

adapt

[əˈdæpt]

v.

1) прыстасо́ўваць; прыла́джваць, падганя́ць

to adapt oneself to the new job (environment) — прыстасава́цца да но́вае пра́цы (асяро́дзьдзя).

2) адаптава́ць; перарабля́ць

to adapt a novel — перарабі́ць рама́н (у п’е́су або́ ў фільм)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Адні́ны ’німфы ў Свіцязі’ (Мухл.) праз польск. undyna ’німфа’ з ням. Undine або непасрэдна з ням. Калі гэта так, новае запазычанне з характэрнай перастаноўкай зычных. Існуе таксама магчымасць іншага рашэння: з літ. vandẽnė ’німфа’ (Скарджус, 265). Апошняе да літ. vanduõ ’вада’ (гл. Фрэнкель, 1194) (Мартынаў, SlW, 67).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́чарадзь ’чарга’ (Шн., 2, КТС, Бяльк., Сцяшк., З нар. сл., Інстр. I). Новае запазычанне з рус. о́чередь, аб чым сведчыць ужыванне гэтага слова толькі ў адзіным значэнні ’людзі, якія размяшчаюцца ў пэўнай паслядоўнасці для атрымання чаго-небудзь’, у той час як у іншых значэннях ужываецца бел. чарга.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

фармірава́нне н

1. (дзеянне) Formierung f -, Bíldung f -; Gestáltung f -;

фармірава́нне свядо́масці Bewússtseinsbildung f -;

фармірава́нне кабіне́та Kabinéttsbildung f;

фармірава́нне цягніко́ў чыг Zúgbildung f, Wágenreihung f -;

2. вайск Formatión f -, -en, Áufstellung f -, -en;

но́вае фармірава́нне Néuaufstellung f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

вы́плысці I сов., в разн. знач. вы́плыть;

в. ў мо́ра — вы́плыть в мо́ре;

ме́сяц ~лыў з-за хмар — луна́ вы́плыла из-за туч;

~лыла но́вае пыта́нне — вы́плыл но́вый вопро́с

вы́плысці II сов. вы́колоситься;

ячме́нь ~лыў — ячме́нь вы́колосился

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

дапасава́ць сов.

1. (да чаго) согласова́ть (с чем);

д. прыме́тнік да назо́ўніка ў ро́дзе, лі́ку і скло́не — согласова́ть прилага́тельное с существи́тельным в ро́де, числе́ и падеже́;

2. приспосо́бить, примени́ть;

д. но́вае тэхні́чнае прыстасава́нне — примени́ть но́вое техни́ческое приспособле́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Васпо́льзываць ’скарыстаць, выкарыстаць’ (Бяльк.), васпо́льзывацца (Бяльк.). Запазычанне з рус. мовы. Параўн. рус. воспо́льзоваться ’скарыстацца’ (са ст.-слав. мовы?). Адсюль новае бел. дыял. утварэнне васпо́льза (гл.). Адзначым, што ў форме воспо́льзовать рускі дзеяслоў не зафіксаваны ні ў Даля, ні ў СРНГ Таму бел. васпо́льзываць узнікла ўжо на базе васпо́льзывацца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)