akcentować

незак. акцэнтаваць, ставіць націск; падкрэсліваць;

akcentować ironicznie swoje słowa — размаўляць з адценнем іранічнасці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

nacisk, ~u

м.

1. націск, напор; уздзеянне;

pod czyim ~iem — пад чыім націскам;

wywierać nacisk — аказваць націск; націскаць, ціснуць;

2. падкрэсліванне;

położyć nacisk (na czym) — падкрэсліць што; зрабіць упор на што

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

тушэ́, нескл., н.

Спец.

1. У музыцы — характар, спосаб дакранання (націск, удар) пальцаў выканаўцы пры ігры на фартэпіяна, што ўплывае на афарбоўку і выразнасці, гучання інструмента ў розных выканаўцаў.

2. У спорце — укол (удар) у фехтаванні. // Дотык барца абедзвюма лапаткамі да дывана, які абазначае паражэнне.

[Фр. toucher — чапаць, дакранацца.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Бо́рацца ’бароцца’ (Касп.), ’бадацца’ (Сцяшк. МГ), бо́рыцца (Нас.), бо́ріцца (Бяльк.). Гл. баро́цца. Формы тыпу бо́рацца маюць секундарны націск.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дыпо́дыя

(гр. dipodia = двухногасць, ад di(s) = двойчы + pus, podos = нага)

спалучэнне дзвюх стоп у ямбе або харэі, пры якім адна з іх мае больш моцны рытмічны націск.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сдержа́ть сов., в разн. знач. стрыма́ць;

сдержа́ть ло́шадь стрыма́ць каня́;

сдержа́ть на́тиск проти́вника стрыма́ць на́ціск праці́ўніка;

сдержа́ть смех стрыма́ць смех;

сдержа́ть обеща́ние стрыма́ць абяца́нне;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́мавіць, ‑маўлю, ‑мавіш, ‑мавіць; зак., што.

Перадаць голасам гукі, словы сваёй ці чужой мовы; сказаць. Акінуўшы шчаслівымі вачамі навічкоў.., [Сымон Якаўлевіч] вымавіў расцяжна, робячы націск на кожным слове: — Я, юны піянер... Якімовіч. — Ну і надвор’е! — вымавіў чалавек з перавязанай рукой. Лынькоў. — Адыдзі, кажу! — ціха, але патрабавальна вымавіла.. [Вара]. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

emphasis [ˈemfəsɪs] n. (pl. emphases)

1. падкрэ́сліванне, выдзяле́нне; выра́знасць;

place/lay/put special emрhasis on smth. асаблі́ва падкрэ́сліваць/выдзяля́ць што-н., надава́ць асаблі́вае значэ́нне чаму́-н.

2. ling. эмфа́за, на́ціск

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ГРА́ВІС

(ад лац. gravis цяжкі),

1) тон складоў у стараж.-грэч. мове, які характарызуецца адсутнасцю павышэння голасу. Супрацьпастаўляецца акуту.

2) Від націску ў швед. мове, пры якім склад, што ідзе за складам з асноўным націскам, мае слабы пабочны націск; рух тону пры гэтым характарызуецца як сыходна-ўзыходны.

3) Дыякрытычны знак (`), які абазначае ў франц. мове ступень адкрытасці галосных: pére.

т. 5, с. 382

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ляхкі́я ’лёгкія’ (смарг., Сл. ПЗБ). Кандэнсавання форма з лягкі́я вантробы ’тс’. Націск — паводле цяжкі́я (вантробы), ’печань’ у той жа гаворцы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)