подсо́лнечная ж., сущ., уст. (земля) зямля́, -лі́ ж.; (мир) свет, род. све́ту м.; (вселенная) сусве́т, -ту м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

промёрзнуть сов.

1. праме́рзнуць;

земля́ промёрзла зямля́ праме́рзла;

2. (некоторое время) праме́рзнуць;

3. (озябнуть) разг. зме́рзнуць, пазя́бнуць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пералог ’луг сярод поля ці сярод лесу’ (Шат.), ’аблога’ (Нар. Гом.), ’ялавіна’ (не сеіць год ці два) (стаўб., Сл. ПЗБ). Укр. перелі́г ’некалькі гадоў неапрацоўваемая зямля’, рус. перело́г ’парослая травой ці лесам зямля’, ’незаараная палоска раллі’, польск. przełóg, чэш. příloh, славац. prieloh, славен. prélog, prẹ́log, серб.-харв. prijȅlog, макед. прелог, балг. пре́лог. Прасл. *per‑logъ; да пера- і ляжа́ць (гл.), бо зямля “пералежвае” (Лекс. Палесся, 42); Банькоўскі (2, 861) мяркуе, што зыходнае значэнне ў польск. przełożyć ’пераўтварыць пашу ў раллю’; параўн. адло́г ’пакінутая (“адложаная”) зямля’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гно́йны

1. гно́йный;

~ныя выдзяле́нні — гно́йные выделе́ния;

~ная — ра́на гно́йная ра́на;

2. унаво́женный;

~ная зямля́ — унаво́женная земля́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

dirt [dɜ:t] n.

1. бруд, гразь

2. грунт, зямля́

♦

dirt cheap ве́льмі та́нны;

treat smb. like dirt infml трэці́раваць каго́-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

therein [ˌðeərˈɪn] adv. law, fml тут; там; у гэ́тых адно́сінах;

the earth and all therein зямля́ і ўсё, што існуе́ на ёй

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Галу́та ’замёрзлая зямля без снегу’ (Шатал.). Гл. галутвы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

хутара́нін, ‑а; мн. хутаране, ‑ан; м.

Уладальнік хутара. І зямля была не роўная: жоўты пясок, камяністыя ўзгоркі, .. і толькі месцамі трапляліся кавалкі добрай зямлі. Лепшыя землі захапілі пасялкоўцы і хутаране, а яшчэ лепшая зямля была пад панскім маёнткам, дзе заснаваўся цяпер саўгас «Чырвоны шлях». Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паабсыпа́цца, ‑аецца; зак.

Абсыпацца — пра ўсё, многае. Акопы былі зруйнаваны гарматным агнём: зямля з краёў паабсыпалася... Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Персць 1, персіянку ’шчопаць. невялікая колькасць, што можна ўзяць трыма пальцамі’ (пух., ЛА, 5), ст.-бел. персть, переешь ’пыл, прах’ (Альтба^’эр, 338): укр. персть, рус. персть ’зямля, пыл’, польск. pierść. pirść, pars, parst ’тс’, ’перагной’, ’шчопаць’, в.-луж. pjerść ’ворны слой зямлі’, чэш. prst} ’агародная зямля, гумус’, славац. prsť ’тс’, ’родная зямля’, славен. prsi, Р. скл. prsti ’гумус’, ’зямля’, prstenina ’караняплоды’, макед. прац ’раскапаная зямля’, ’пыл’, прст и плева ’вельмі шмат’, балг. прьст(та) ’зямля’, ст.-слав. пьрсть ’пыл’, ’попел’, ’луг’. Прасл. *pьlʼStь ’пыл. зямля’, роднаснае літ. pirkšnys ’жар, попел’, лат. pirkslis ’тлеючы попел’, утворанае пры дапамозе суф. *‑tь ад *pers‑ > порах, перхаць (гл.), чэш. pršeti ’ісці (пра дождж)’ — прасл. корань *рьгх‑/*рых‑/*рогх‑ (Варбат, Этимология–1966, 103–104), в.-луж. pjercha ’дробны дождж’; параўн. таксама ст.-інд. prsant, prsati ’стракаты, пярэсты, рабы’ (Міклашыч, 243; Мюленбах-Эндзелін, 3, 223: Фасмер, 3, 244–245; Сной₂, 589). Бязлай (3, 130) выводзіць прасл. *phrstь з і.-е. асновы *pers‑ і суфікса

Персць 2 ’шалупінне скуры на галаве, перхаць’ (мядз., ЛА, 3). Да персць 1 (гл.). Параўн. таксама перса, пе́рхаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)