пацьмяне́ць, ‑ее; зак.
Зрабіцца цьмяным, цьмянейшым. Святло месяца пацьмянела. □ Глянула [Зося] раніцаю, а ў .. [дзіцяці] і вочкі пацьмянелі: глядзіць, як праз пялёнку. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ажыві́цца, ажыўлюся, ажывішся, ажывіцца; зак.
1. Ажыць, прачнуцца. Прырода ажывілася.
2. Зрабіцца больш ажыўленым, вясёлым, жыццярадасным. Заўважыўшы людзей, Раман ажывіўся і значна павесялеў. Колас. Людзі, высыпаўшы з душнага памяшкання, ажывіліся, абудзілі вуліцу смехам і гоманам. Дуброўскі.
3. Зрабіцца шумным, поўным руху, дзейнасці. Пасекі ажывіліся... Зусім новыя людзі насялілі іх. Чарот. Празвінеў лясны званок, І адразу ажывіўся, І на ўсе лады заліўся З краю ў край зялёны бор. Бачыла.
4. Зрабіцца больш актыўным; пайсці жывей, хутчэй. Работа гуртка адразу ажывілася, колькасць аматараў тэхнікі падвоілася. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дане́сціся
1. разм (хутка даехаць, дабегчы) in schnéller Fahrt [in schnéllem Lauf] erréichen;
2. (зрабіцца вядомым) zu Óhren kómmen* (чуткі, весткі);
3. (наблізіўшыся, зрабіцца чутным) dríngen* vi (s); hállen vi; herüberklingen* vi (пра гукі, пахі)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
паго́ршаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Стаць, зрабіцца горшым; тое, што і пагоршыцца. Хвядосіха паглядзела на [рахункавода] так, як глядзяць на чалавека, без якога ўсякая справа не толькі што не пагоршае, а стане яшчэ нават лепшай. Кулакоўскі. [Даміра] — Дык што, я, выходзіць, пасля вайны пагоршаў, а не палепшаў. Нават крыўдна. Асіпенка. // безас. Стаць, зрабіцца горш. Хвораму пагоршала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагрубе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Стаць, зрабіцца грубым, грубейшым. Твар Залеціна дзіўна пагрубеў за дзень. Хадкевіч.
2. Разм. Стаць, зрабіцца поўным, паўнейшым. Нават у паліто было відно, як пагрубела .. постаць [Лёдзі]. Карпаў.
3. Абл. Стаць цяжарнай. Дзівачка мая Марылька. Якая яна сарамяжая. Як стала відно, што пагрубела, дык з кватэры не мог выцягнуць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запанава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; зак.
1. над чым. Устанавіць сваю ўладу, панаванне.
Настаў такі час, калі бедната запанавала.
2. Пачаць бяздзейнае, панскае жыццё.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Настаць, устанавіцца.
Запанавала цішыня.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Зрабіцца пануючым, пераважным.
У вершах запанавала задумлівая элегія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
заса́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
Запэцкацца ў што‑н. тлустае; зашмальцавацца.
засалі́цца, ‑со́ліцца; зак.
Зрабіцца салёным; прасаліцца. Глеба засалілася. Агуркі добра засаліліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абанкру́ціцца, ‑ручуся, ‑руцішся, ‑руціцца; зак.
Зрабіцца неплацежаздольным даўжніком. Фірма, якой.. [Марцін] дастаўляў свіней, абанкруцілася. Карпюк. // перан. Пацярпець крах у ідэйных або маральных адносінах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павільгатне́ць, ‑ее; зак.
Стаць, зрабіцца вільготным. Павільгатнелі вочы ў старое. Мурашка. Паветра павільгатнела. Угаманіліся птушкі, толькі на палянках камары таўклі мак. Федасеенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падвесялі́цца, ‑весялюся, ‑вяселішся, ‑вяселіцца; зак.
Разм. Крыху развесяліцца, зрабіцца весялейшым. Не было яшчэ гэтакага здарэння, каб .. [Стрыгун] калі засмяяўся ці падвесяліўся шчыра. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)