Form

f -, -en

1) фо́рма, вы́гляд, во́браз, абры́сы; мадэ́ль, шабло́н

in ~ von etw. (D) — у вы́глядзе чаго́-н.

der ~ nach — па фо́рме

der ~ wégen — дзе́ля фо́рмы

in ~ sein — быць у фо́рме

2) pl фо́рмы зваро́ту, прысто́йнасці

die bésten ~en háben — мець до́брыя мане́ры

die ~en wáhren [beóbachten] — захо́ўваць пра́вілы прысто́йнасці

der ~(en) wégen — дзе́ля прафо́рмы

in áller ~ — па фо́рме, па ўсі́х пра́вілах

3) грам. фо́рма

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Lüge

f -, -n хлусня́

éine fáustdicke ~ — страшэ́нная [гру́бая] хлусня́

éine frómme ~ — хлусня́ [падма́н] дзеля́ рату́нку

j-n ~n stráfen — выкрыва́ць каг- ó-н. у хлусні́

◊ ~n háben kúrze Béine — у хлусні́ каро́ткія но́гі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

АРЛО́Ў Уладзімір Аляксеевіч

(н. 25.8.1953, г. Полацк),

бел. пісьменнік. Скончыў БДУ (1975). З 1988 у выд-ве «Мастацкая літаратура». З 1989 віцэ-прэзідэнт Бел. ПЭН-клуба. Друкуецца з 1976. Дэбютаваў вершамі. У прозе распрацоўвае гіст. тэматыку: «Добры дзень, мая Шыпшына» (1986, Прэмія Ленінскага камсамола Беларусі 1986), «Дзень, калі ўпала страла» (1988), «Асветніца з роду Усяслава: Ефрасіння Полацкая» (1989), «Рандэву на манеўрах», «Ефрасіння Полацкая», «Прысуд выканаў невядомы: Ігнат Грынявіцкі» (усе 1992), «Міласць князя Гераніма» (1993), «Пяць мужчын у леснічоўцы», «Таямніцы полацкай гісторыі» (абедзве 1994). Героі яго твораў — патрыёты роднай зямлі, славутыя людзі Беларусі, якія памнажалі яе славу і гонар, не шкадавалі свайго жыцця дзеля шчасця Бацькаўшчыны. Аўтар зб. вершаў у прозе «Там, за дзвярыма» (1991), кн. літ.-публіцыст. артыкулаў і эсэ «Совершенно секретно», або Адзін у трох іпастасях» (1992), «Мой радавод да пятага калена» (1993). Перакладае з рус., укр., фінскай моў.

І.У.Саламевіч.

т. 1, с. 484

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БО́РДЖА, Борджыя (ісп. Borja, італьян. Borgia),

арыстакратычны род іспанскага паходжання, які ў 15 — пач. 16 ст. адыгрываў значную ролю ў гісторыі Італіі. Пачатак яго ўзвышэнню даў Алонса (31.12.1378—6.8.1458), які стаў папам (1455—58) пад імем Калікста III. Яго пляменнік Радрыга (1430—18.8.1503) — папа Аляксандр VI (1492—1503), са сваім сынам Чэзарэ (1475 ці 1476—12.3.1507) імкнуліся стварыць у Сярэдняй Італіі вял. дзяржаву, дзе Чэзарэ меў бы абсалютную ўладу. Дзеля гэтага выкарыстоўвалі подкупы, забойствы. У 1499 Чэзарэ стаў правіцелем Раманьі. Пасля смерці Аляксандра VI пазбаўлены ўлады, уцёк у Іспанію. Загінуў у баі ў час міжусобных войнаў. Чэзарэ — прататып правіцеля ў творы Н.Макіявелі «Гасудар». Дачку Аляксандра VI Лукрэцыю (18.4.1480—24.6.1519) бацька і брат Чэзарэ тройчы выдавалі замуж з паліт. мэтамі. У 1501 Лукрэцыя стала жонкай герцага Ферары Альфонса д’Эстэ. Пры яе двары ў Ферары працавалі вучоныя, паэты, мастакі Л.Арыёста, П.Бемба, Тыцыян і інш.

т. 3, с. 216

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ро́ўны

1. (гладкі) ében, glatt;

2. (прамы) schnúrgerade, kérzengerade;

3. (раўнамерны) gléichmäßig, gléichförmig;

ро́ўныя кро́кі gléicher [geméssener] Schritt;

4. (пра характар) rúhig, geméssen;

дзе́ля ро́ўнага лі́ку rund (geréchnet);

5. gleich;

быць ро́ўным з кім-н. j-m in etw (D) gleich sein;

◊

ро́ўны ро́ўнага шука́е ≅ gleich sucht sich, gleich fíndet sich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ачы́стка ж.

1. Réinigung f -, Säuberung -;

2. (ад прымесяў) Réinigung (von Beimischungen); Raffinatión f - (цукру, нафты);

3. (вызваленне ад прысутнасці каго-н., чаго-н.) Räumung f -; Fréimachen n -s;

4. (бульбы, яблыкаў і г. д.) Schälen n -s, Péllen n -s, Ábpellen n -s;

◊

дзе́ля ачы́сткі сумле́ння zur Berúhigung des Gewíssens

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

damít, dámit

1.

adv (з) гэ́тым [тым, ім, ёю, і́мі]

~ ist álles geságt — гэ́тым ска́зана ўсё

was soll ich ~ tun? — што мне з гэ́тым рабі́ць?, наво́шта мне гэ́та?

2.

cj (дзе́ля) таго́, каб; з тым, каб

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

dazú, dázu

adv

1) на гэ́та; да гэ́тага [таго́, яго́, яй, іх]; для [дзе́ля] гэ́тага [яго́, яй, іх, таго́]; на гэ́та [то́е]

er ist ~ da — ён тут (менаві́та) дзе́ля гэ́тага

was sagst [meinst] du ~ ? — што ты ска́жаш на гэ́та; у прыда́чу, у дада́так

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

прысто́йнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць прыстойнага. Прыстойнасць паводзін. Прыстойнасць гутаркі.

2. Ветлівасць, далікатнасць, выхаванасць у паводзінах, манерах і пад. І вось Алтар, прыпёрты да сцяны жонкаю, дачкою і сынам, выходзіць з усіх рамак, губляе ўсякую прыстойнасць, хапае стары галёш і шпурляе. Чарнышэвіч. — А вы б засталіся, — прапанаваў Ярмоленка, і Сяргей здагадаўся, што Антон сказаў гэта дзеля прыстойнасці, а на справе яму не дужа хочацца, каб Жылінскі заставаўся тут надоўга. Сіўцоў. — Пацалуй мяне. Адзін раз. Шкада табе? — Жанчына траціла ўсякую прыстойнасць. Шамякін. // Правілы паводзін, прынятыя ў якім‑н. грамадскім асяроддзі. — Яны, бачыце, лічылі, што свістаць могуць толькі мужыкі. Шляхецкая прыстойнасць не дазваляла гэтага. Чарнышэвіч. Лейтэнанта паліцыі, які затрымаў іх спачатку як звычайных парушальнікаў прыстойнасці і грамадскага парадку, распісалі ва ўсіх газетах. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

forma

form|a

ж. форма;

być w ~ie — спарт. быць у форме;

~a do ciasta — форма для цеста;

środki pomocy w ~ie dotacji — сродкі дапамогі ў форме (у выглядзе) датацыі;

dla ~y — дзеля выгляду

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)