ідыёма, ‑ы, ж.

Выраз, словазлучэнне, уласцівае толькі адной мове, якое не паддаецца даслоўнаму перакладу на другую мову з-за неадпаведнасці яго значэння значэнням састаўных элементаў, напрыклад, лынды біць — гультайнічаць, нічога не рабіць; даць лататы — уцячы.

[Грэч. iniōma — своеасаблівы выраз.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калькава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.

1. Зняць (знімаць) копію з чаго‑н. пры дапамозе калькі (у 1 знач.). Калькаваць чарцёж.

2. Стварыць (ствараць) слова або выраз па ўзору іншамоўнага слова або выразу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скалькава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.

1. Зняць копію з чаго‑н. пры дапамозе калькі (у 1 знач.). Скалькаваць чарцёж.

2. У мовазнаўстве — стварыць слова або выраз па ўзору слова або выразу з іншай мовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гно́ма

(гр. gnome = думка)

кароткі выраз павучальнага характару ў форме верша або рытмізаванай прозы; вершаваны афарызм.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кі́слы, -ая, -ае.

1. Які мае своеасаблівы смак, падобны на смак лімона, журавін.

К. яблык.

К. сок.

2. Які закіс у выніку браджэння, прыгатаваны квашаннем.

Кіслае малако.

Кіслая капуста.

3. перан. Які выражае незадаволенасць; паніклы (разм.).

К. настрой.

К. выраз твару.

4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.; спец.).

Кіслая глеба.

|| наз. кіслата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́сны, -ая, -ае.

1. гл. пост².

2. Без мяса і малака, не скаромны.

Посная вячэра.

3. Не тлусты.

Посная свініна.

4. перан. Хмуры, сумны (пра выраз твару, усмешку і пад.; разм., жарт.).

5. перан. Пра від, знешні выгляд: прытворна сціплы, ханжаскі (разм., жарт.).

Твар п., як на маленні.

|| наз. по́снасць, -і, ж. (да 2 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

няма́, безас., у знач. вык., каго-чаго.

1. Не быць у наяўнасці, адсутнічаць.

Н. грошай.

Яго н. дома.

2. У знач. няпоўнага сказа пры адмоўных адказах на пытанні. —

Ці дома бацька? — Няма.

◊

Няма роду без выроду — нічога не бывае без непрыемнага выключэння.

Няма чаго (і) гаварыць (разм.) — выраз упэўненай згоды: безумоўна, пэўна.

Чалавек ён працавіты, няма чаго гаварыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вы́кат ’выраз, дэкальтэ’ (Бяльк., Юрч., З нар. сл., Шатал., Мат. Гом.); ’лупатасць’ (Бяльк., Юрч.). Рус. вы́кот, укр. ви́кот ’тс’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад вы́каціць, выка́тваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ужы́ць (скарыстаць, выкарыстаць) ánwenden* vt, verwénden* vt (прымяняць);

ужы́ць но́вы ме́тад ein néues Verfáhren ánwenden* [verwénden*];

ужы́ць вы́раз éinen Áusdruck benútzen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

błogi

шчаслівы, шчасны;

błogi wyraz twarzy — шчаслівы выраз твару;

błogi uśmiech — шчаслівая ўсмешка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)