нерві́зм
(ад лац. nervus = жыла, сухажылле)
вучэнне аб вядучай ролі нервовай сістэмы ў працэсах жыццядзейнасці арганізма, якое распрацавана І. П.Паўлавым.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
панлагі́зм
(ад пан- + -лагізм)
ідэалістычнае філасофскае вучэнне, якое лічыць мысленне першаасновай свету і атаясамлівае аб’ектыўную заканамернасць з сістэмай лагічных катэгорый.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эзатэры́чны
(гр. esoterikos = унутраны)
тайны, зразумелы толькі для азнаёмленых;
э-ыя веды — тайнае вучэнне, вядомае толькі вузкаму колу выбраных асоб.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эйдэ́тыка
(гр. eidetikos = які ведае)
ідэалістычнае вучэнне аб «ідэальных формах» з’яў свядомасці, якія разглядаюцца па-за сувяззю з аб’ектыўнай рэальнасцю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
астро́лаг
(лац. astrologus, ад гр. astron = зорка + logos = вучэнне)
той, хто займаецца астралогіяй, варожыць па зорках.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ідэо́лаг
(ад гр. idea = паняцце + logos = вучэнне)
выразнік, абаронца ідэалогіі якога-н. грамадскага класа, групы, напрамку.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
футурало́гія
(ад лац. futurum = будучыня + гр. logos = вучэнне)
галіна навуковых ведаў, якая займаецца прагназіраваннем сацыяльных працэсаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
цыні́зм
(фр. cynisme, ад гр. kynismos = вучэнне цынікаў)
нахабнасць, бессаромнасць, пагардлівыя адносіны да агульнапрынятых правіл маралі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
БА́КСТЭР
(Baxter) Рычард (12.11.1615, Роўтан, графства Шропшыр, Вялікабрытанія — 8.12.1691),
англійскі пурытанскі прапаведнік і багаслоў. У час. Англ. рэвалюцыі 17 ст. выступаў на баку парламента, служыў капеланам аднаго з палкоў індэпендэнтаў. Пазней спрыяў вяртанню на трон Сцюартаў. Развіваў вучэнне кальвінізму, заснаваў яго разнавіднасць — бакстэрызм, які вызначаўся менш строгай трактоўкай догмату аб прадвызначэнні. Аўтар каля 200 багаслоўскіх твораў.
т. 2, с. 231
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АКАСМІ́ЗМ
(ад a... + грэч. kosmos Сусвет),
філасофскае і рэлігійнае вучэнне, якое прапаведуе погляды аб нікчэмнасці свету. У найб. чыстым выглядзе сустракаецца ў класічнай інд. філасофіі (гл. Веданта), пашырана і ў хрысціянстве. Гегель называў акасмізмам пантэізм Спінозы, паколькі бог у ім ёсць адзіная вечная і бясконцая субстанцыя, усё астатняе — часовае, неістотнае. Акасмізмам наз. таксама спірытуалізм, які адмаўляе рэальнасць навакольнага свету.
т. 1, с. 186
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)