уце́шны, ‑ая, ‑ае.

Які прыносіць уцеху; радасны, прыемны. Залятала ў душу Андрэя так патрэбная цяпер уцешная мелодыя. Пестрак. Самыя ўцешныя моманты ў Ганьчыным жыцці бываюць тады, калі ў мацеры нічога не баліць і калі яна можа цэлы вечар расказваць і расказваць, пра што б Ганька ні пыталася. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Aurora musis amica (est)

Аўрора ‒ сяброўка музам (г. зн. ранішнія гадзіны спрыяльныя для заняткаў навукамі і мастацтвам).

Аврора ‒ подруга музам (т. е. утренние часы благоприятны для занятий науками и искусством).

бел. Думай звечара, а рабі зрання. Ранак мудрэйшы за вечар. Ранняя адна гадзіна варта трох вечаровых.

рус. Утро вечера мудренее. Утренний час дарит золотом нас. Каждое дело надо с утра начинать. Встанешь пораньше, начнёшь подальше.

фр. La nuit porte conseil (Ночь несёт совет).

англ. An early riser is sure to be in luck (Везёт тому, кто рано встаёт).

нем. Früh auf, gut Lauf (Рано встаёшь, хороший бег).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

вісю́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.

Разм. Невялікая вісячая цацка, падвеска для ўпрыгожання чаго‑н. // Замёрзлыя каплі вады, каплі смалы, якія звісаюць, і пад. І згадзіліся ўсе: не вяртацца ж назад! А пад вечар прыціснуў яшчэ і мароз. Аж на пысах у коней — вісюлькі ад слёз. А. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пераначава́ць, ‑чую, ‑чуеш, ‑чуе; зак.

Застацца дзе‑н. на начлег; правесці дзе‑н. ноч. Пераначаваць у лесе. □ — Ці нельга ў вас пераначаваць падарожнаму чалавеку? — запытаў жабрак і дадаў: — Вечар блізка, а вёскі нідзе не відаць... С. Александровіч. Маленькі балоты астравок, на якім мы збіраліся толькі пераначаваць, стаў нашым часовым лагерам. Казлоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фант, ‑а, М ‑нце, м.

1. толькі мн. (фа́нты, ‑аў). Гульня, удзельнікі якой у якасці штрафу выконваюць тыя ці іншыя жартаўлівыя заданні. Вечар скончыўся гульнямі. Селі гуляць у «фанты». Колас.

2. Прадмет, уладальніку якога паводле жараб’ёўкі прызначаецца як штраф пэўнае, звычайна жартаўлівае, заданне. // Заданне, якое даецца ўдзельніку гульні ў якасці штрафу.

[Ад ням. Pfand — заклад.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эх, выкл.

Ужываецца пры выражэнні захаплення, раптоўнага здзіўлення, папроку, шкадавання, прыкрасці. — Эх, дакука на маю галаву, — думала .. [Волька], аднак жа пад вечар скарэй пайшла дахаты. Скрыган. Эх, як слаўна, як прыгожа, Хораша, прыстойна! Колас. [Лена:] — Лепш памаўчы. Колькі разоў абяцаў кінуць піць, а ўсё не кідаеш. Эх, Алесь, Алесь. Яшчэ сватаўся... Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

балбатня́, ‑і, ж.

Разм. Пустая, марная размова; пустаслоўе. [Паходня:] — Завялі сварку, прыпомнілі нейкія старыя рахункі — так у балбатні і прайшоў цэлы вечар. Хадкевіч. Андрэй выхваляцца не будзе, з балбатні няма толку, але рабіць тое-сёе пачне. Ермаловіч. // Выдумкі, плёткі. Хмялеўскі ведаў толькі тое, што ўся гэтая балбатня пра гарэлку і пра валоў пустое. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папраганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.

1. Прагнаць, прымусіць пайсці адкуль‑н. усіх, многіх. Нарэшце папраганяў з поля людзей вечар.. І ноч ахінула неўзабаве сваім чорным плашчом зямлю. Мурашка. // Разм. Выгнаць, звольніць з работы ўсіх, многіх. Папраганяць прагульшчыкаў са службы.

2. Правесці, пракласці ў патрэбным кірунку многа чаго‑н. Папраганяць барозны плугам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пляск, ‑у, м.

Разм.

1. Гук, які атрымліваецца пры ўдары чым‑н. па вадзе або вады аб што‑н. Праз момант пачуўся глухі пляск вады. Колас.

2. Гук, які атрымліваецца пры ўдары далоні аб далонь або далонню па чым‑н. Вечар. Тэатр. Далоняў пляск. Дудар. Марш заканчваецца гучным пляскам далоні па стале. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спагадзя́, прысл.

Абл. Пазней, праз некаторы час. Я, а за мною, трошкі спагадзя, і Каця моўчкі падаліся да клумбы, дзе капала Агапа і дзе стаялі, уваткнутыя ў зямлю, жалезнякі... Сачанка. У той вечар мы, мабыць, так болей і не сказалі б ніводнага слова пра Велю, але крыху спагадзя прыйшоў Якімцаў, наш брыгадзір. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)