Páte

m -n, -n

1) хро́сны (ба́цька); хро́сная (ма́ці)

bei éinem Kind ~ sein [stéhen*] — быць дзія́цці хро́сным ба́цькам [хро́снай ма́ці]

2) хро́снік, хрэ́снік

3) шэф

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

дзед¹, -а, М дзе́дзе, мн. дзяды́, дзядо́ў, м.

1. Бацькаў або матчын бацька.

2. Стары чалавек.

Сюды прыходзіў мудры д.

3. Муж (разм.).

Добра каша пры хлебе, добра баба пры дзедзе (прыказка).

◊

Дзед Мароз — казачны стары з сівой барадой, які ўвасабляе мароз і навагодняе свята.

Следам за дзедам — па прыкладзе старэйшых.

|| памянш.-ласк. дзядо́к, -дка́, мн. -дкі́, -дко́ў, м. (да 2 знач.; разм.).

|| ласк. дзяду́ля, -і, мн. -і, -ль, м., дзяду́ня, -і, мн. -і, -нь, м. і дзяду́ся, -і, мн. -і, -сь, м.

|| прым. дзе́даўскі, -ая, -ае і дзядо́ўскі, -ая, -ае.

Дзедаўская спадчына.

Дзядоўская паходка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рабі́цца, раблю́ся, ро́бішся, ро́біцца; незак.

1. (часцей ужыв. як звязка ў састаўным іменным выказніку). Станавіцца.

Р. вясёлым.

Чалавек робіцца майстрам у час працы.

Рабілася (безас.) млосна.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адбывацца, тварыцца.

Бацька добра ведаў, што рабілася ў хаце.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). З’яўляцца, утварацца (разм.).

Калі яна смяялася, на шчочках рабіліся ямачкі.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вырабляцца з чаго-н.

Цэгла робіцца з гліны.

◊

Што яму робіцца (зробіцца)! (разм.) — нічога з ім не здараецца, нічога з ім не будзе.

|| зак. зрабі́цца, зраблю́ся, зро́бішся, зро́біцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тут¹, прысл.

1. У гэтым месцы.

Тут многа ягад.

Тут пабудуем дом.

2. У гэты час, у гэты момант.

А тут і бацька зайшоў у хату.

3. у знач. часц. У спалучэнні з займеннікамі і прыслоўямі «як», «які», «дзе», «куды», «калі» ўжыв. ў рытарычных пытаннях для ўзмацнення экспрэсіўнасці выказвання.

І як тут яму не верыць? І дзе тут дзенешся?

4. у знач. часц. Выкарыстоўваецца пры пераходзе да якой-н. тэмы, прыкладу.

Тут мы ўбачылі, што вярнуўся гаспадар.

◊

Тут жа (разм.) — адразу ж.

Тут як тут (разм.) — адразу, раптоўна з’явіўся, аказаўся і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ГАЛО́П

(франц. galop),

бальны танец 19 ст. Выконваецца ў імклівым скачкападобным руху. Муз. памер 24. Узнік, верагодна, у Германіі, у 1820-я г. з’явіўся ў Францыі, адтуль пашырыўся па ўсёй Еўропе, у т. л. на Беларусі. Муз. форму галопу выкарыстоўвалі І.Ланер, К.Чэрні, бацька і сын Штраусы, Ф.Абер, Ж.Афенбах (аперэта «Арфей у пекле»), Ф.Шуберт, Ф.Ліст, М.Глінка, П.Чайкоўскі (опера «Спячая прыгажуня»), з бел. кампазітараў — Ю.Семяняка (опера «Калючая ружа») і інш.

т. 4, с. 467

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

наапа́шкі, прысл.

Накінуўшы на плечы, не прадзяваючы рук у рукавы. Выйшаў бацька. Пінжак наапашкі, босы. Няхай. Богдан, як толькі ўбачыў Варанецкага, рухам плячэй паправіў пакінуты наапашкі картовы шарачок і пайшоў насустрач. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нажо́ўка, ‑і, ДМ ‑жоўцы; Р мн. ‑жовак; ж.

Невялікая ручная піла з адной ручкай. Бацька сталярнічаў пад павеццю. Адтуль далятаў рытмічны, знаёмы з дзяцінства свіст фуганка і пісклівы плач нажоўкі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўбіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Убраць усіх, многіх або ўсё, многае. — Наш валасны пісар, — казаў бацька, — вунь як жыве, зусім панам: дочак паўбіраў, сына ў горадзе ў гімназіі вучыць. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́церы, ‑аў; адз. няма.

Малітва. Як толькі я навучыўся гаварыць, бацька паставіў мяне на калені перад абразамі і загадаў: «Кажы пацеры». Лужанін. Уся сям’я, стоячы каля стала з куццёю, шэпча пацеры. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лесніко́ўскі, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з асаблівасцямі працы лесніка, прызначаны для яго працы. Леснікоўскае жыццё. □ Бацька зняў з цвіка сваю леснікоўскую торбу з кутасамі і насыпаў сыну жменю духмяных сакаўных суніц. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)