Рэ́йсы ’сляды поту, слёз натвары’: рэйсамі пот цячэць (ЛА, 3). Месца фіксацыі (в.-дзв.) дазваляе дапусціць уплыў лат. rasot ’пацець (напр. пра вокны)’, rasains ’расісты’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тайні́ца (tajnica) ’тое, куды няма доступу іншым; самае запаветнае, патаемнае месца; тайнік’ (1910 г., КСНН). Карэлят ж. р. да тайнік 1 (гл.); верагодна, штучнае ўтварэнне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Тача́, точа́ ’незамярзаючае месца ў рацэ, прамыіна’ (ТС). Архаічнае ўтварэнне ад асновы *tok‑, што чаргуецца з *tek‑, параўн. ток, выток, затока, цячы, гл. цечка ’прамыіна’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

То́пень (то́пінь) ’месца, дзе можна закінуць невад, тоня’ (мёрск., Жыв. НС). Параўн. тоня, тонь 1 (гл.) з аднаўленнем першаснай этымалагічнай сувязі з тапіць 1, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

усхапі́цца áufspringen* vi (s), áuffahren* vi (s), in die Höhe fáhren*;

усхапі́цца з ме́сца vom Platz áufspringen*;

усхапі́цца ад спало́ху vor Schreck áuffahren*;

усхапі́цца з пасце́лі vom Bett áufspringen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

мясці́на ж

1. Gégend f -, -en; Ort m -(e)s, -e; Gelände n -(e)s, -;

гары́стая мясці́на bérgiges Gelände;

бало́цістая мясці́на Súmpfland n -es, Súmpfgelände n;

2. гл месца

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

згрэ́бці (сабраць у адно месца) zusámmenraffen vt zusámmenschaufeln (рыдлёўкай), zusámmenharken vt (граблямі);

2. разм (скінуць адкуль-н) herúnterwerfen vt, herúnterfegen vt;

3. разм (узяць сабе) pácken vt, erfássen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

расцяро́б м

1. (дзеянне) Ábholzen n -s;

расцяро́б ле́су Hólzeinschlag m -(e)s, -schläge;

2. (месца, дзе раслі лес, кусты) Áushau m -es, -e, Hólzschlag m -(e)s, -schläge

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Аса́да 1 ’рама, аснова акна, воза, сельскагаспадарчых прылад; драўляная частка сякеры’, ’паліца каля акна’, матэрыял для рам’ (Янк. II). Укр. осада ’ложа ў ружжа’, ’аснова воза’, ’частка (аснова) млына’. Аддзеяслоўны назоўнік ад слова асадзіць ’змясціць нешта на месца’ (параўн. рус. у Даля асаживать токарные колодочки ’стаўляць іх у калодкі, ручкі’).

Аса́да 2 ’аблога’, стар. ’сядзіба, пасяленне, умацаванае месца’ (Нас., Гарб.), дыял. насаджэнні вакол сядзібы, саду’ (Янк. II). Рус. осада (ваен.), укр. асада ’сядзіба’, ст.-рус. осада ’аблога; абарона ўмацаванага месца, пасяленне’. Польск. osada ’пасяленне, сядзіба, асада, калонія, група людзей’, чэш. osada ’пасяленне, калонія, група людзей’, славац. osada ’пасяленне, калонія’, в.-луж. wosada ’абшчына, калонія’. Паўночнаславянскае бязафікснае ўтварэнне ад дзеяслова асаджвацца ’сяліцца’, адкуль развіццё іншых значэнняў, у тым ліку ваеннага.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Немярэ́ча (міжяреча) ’непраходнае балота’ (Яруш.), межя‑ рэч (межеречь) ’непраходнае месца ў лесе; балоцістае месца сярод лесу, заваленае ламаччам’ (Нас.), межерача, межіріч, ніжярэч, міжярэчча ’непралазныя зараслі ў лесе’ (Бяльк.), міжярэч ’нетры’ (Яруш.), нежарэча ’гушчар лесу’ (Сцяшк. Сл.). Этымалагічна звязана з жярэча ’непраходнае балота, багна; нетры’ (гл.), з якім можа выступаць як сінонім, параўн. мижя‑ реча, жяреча ’балота’ (Максимов, Смол.); для этымалогіі слова паказальна смал. нежерёчча ’непраходнае месца ў лесе’ і ’дрэннае надвор’е’ (Дабр.), што дазваляе звязаць яго з жорам ’змрок’ з іншай ступенню вакалізму (Талстой, Геогр., 187–188), параўн. нежарач (гл.). Пачатковае не- тлумачыцца як паказчык адмоўнай прыкметы (Талстой, там жа) або як словаўтваральны элемент ці «пусты» прэфікс, параўн. рус. неклем ’чарнаклён’ і пад. (Фасмер, 3, 60; 2, 447).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)