капры́чыо, нескл., н.

Род музычных твораў вольнай формы, якія вызначаюцца жывасцю, нечаканымі і арыгінальнымі пераходамі. «Італьянскае капрычыо» Чайкоўскага. «Іспанскае капрычыо» Рымскага-Корсакава.

[Іт. capriccio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэспаты́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Заснаваны на дэспатыі. Дэспатычныя формы кіравання.

2. Самаўладны, які не лічыцца з воляй і жаданнямі другіх. Дэспатычны характар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

не́рат, -а, М -раце, мн. -ы, -аў, м.

Рыбалоўная снасць канічнай формы ў выглядзе сеткавай камеры, нацягнутай на драўляны каркас, з кароткім конусападобным уваходам; верша.

Хлопцы лавілі карасёў нератам.

Трапіць у нерат — знянацку, нечакана апынуцца ў безвыходным становішчы.

|| прым. не́ратны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

марфало́гія, -і, ж. (спец.).

1. Навука аб форме і будове арганізмаў.

М. чалавека.

М. жывёл.

М. раслін.

М. глебы.

2. Раздзел граматыкі, які вывучае часціны мовы, іх катэгорыі і формы слоў.

Спецыяліст па марфалогіі.

Апісанне марфалогіі беларускай мовы.

|| прым. марфалагі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мініяцю́ра, -ы, мн. -ы, -цю́р, ж.

1. Невялікі малюнак у фарбах у старадаўнім рукапісе, кнізе.

2. Невялікая карціна вельмі тонкай работы.

3. Мастацкі твор малой формы, завершаны па форме і думцы.

Тэатр мініяцюр.

У мініяцюры — у зменшаным памеры.

|| прым. мініяцю́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змест, -у, М -сце, м.

1. Тое, што складае сутнасць каго-, чаго-н.

Адзінства формы і зместу.

2. Тэма, асноўная сутнасць выкладу, выказвання.

З. размовы.

З. твора.

3. Пералік раздзелаў, састаўных частак кнігі з указаннем старонак, змешчаны ў канцы ці ў пачатку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фармалі́зм, -у, м.

1. Прытрымліванне якіх-н. знешніх форм на шкоду сутнасці справы.

Бюракратычны ф.

2. У мастацтве, эстэтыцы і іншых гуманітарных навуках: агульная назва кірункаў, якія абсалютызуюць ролю формы, знешняга выражэння.

Ф. у літаратуразнаўстве.

|| прым. фармалісты́чны, -ая, -ае і фармалі́сцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фі́зіка, -і, ДМ -зіцы, ж.

1. Навука аб уласцівасцях і будове матэрыі, аб формах яе руху і зменах.

Тэарэтычная ф.

2. Будова і ўласцівасці, формы руху і змянення якой-н. матэрыі.

Ф. цвёрдага цела.

Ф. плазмы.

Ф. ядра.

|| прым. фізі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

deklinacyjny

deklinacyjn|y

які адносіцца да скланення; склонавы;

formy ~e лінгв. формы скланення

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

кастру́ля, ‑і, ж.

Металічная пасудзіна, звычайна цыліндрычнай формы, для прыгатавання ежы. На прыпечку перад засланкай цямнеліся два невялікія чыгункі і алюмініевая каструля. Паслядовіч.

[Ад ням. Kasserolle.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)