распы́тванне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. распытваць — распытаць.
2. Пытанні, з дапамогай якіх што‑н. высвятляецца. [Міронаў] змог узяць для рамана фактычны матэрыял не з распытванняў.., а з уласнага вопыту. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прока́тI м. прака́т, -ту м.; часо́вае карыста́нне;
взять на прока́т узя́ць на прака́т (у часо́вае карыста́нне).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
оха́пка ж. (дров) бярэ́мя, -мя ср.; (сена) аха́пак, -пка м.;
взять в оха́пку разг. узя́ць у аха́пак.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Gallinam dat, ut taurum recipiat
Лае курыцу, каб атрымаць быка.
Даёт курицу, чтобы получить быка.
бел. Дае тры капейкі, а здачы патрабуе рубель. Даць ‒ рукі кароткія, узяць ‒ рот вялікі.
рус. Дать лычко, чтобы получить ремешок. Мало дать, много взять.
фр. Donner un œuf pour avoir un boeuf (Дать яйцо, чтобы получить вола).
англ. Give a lark to catch a kite (Дать жаворонка, чтобы получить коршуна).
нем. Man soll nicht mit der Wurst nach dem Schinken werfen (Не нужно бросать колбасой в ветчину).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
закла́д, -у, М -дзе, м.
1. Аддача (рэчы, маёмасці) у забеспячэнне абавязацельстваў, у пазыку.
Узяць грошы пад з.
Дакумент у закладзе.
2. Рэч, грошы, на якія паспрачаліся.
Выйграць з.
Ісці ў з. або біцца аб з. (перан.: спрачацца на грошы або што-н. іншае).
|| прым. закладны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Вы́няць (БРС, Шат.; КЭС, лаг.), вы́ніць (Нас., Бяльк.). Рус. дыял. вы́няць, укр. ви́няти, польск. wyjąć, чэш. vyndati, славац. vyňať. Утворана з дапамогай прыстаўкі вы‑ ад агульнаслав. jęti (гл. узяць); н — устаўное (Шанскі, 1, В, 228). Форма вынуць (Бяльк.), цікавая поўным знікненнем кораня (Трубачоў, Дополн., 1, 369), запазычаная з рус. вы́нуть.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́йма ’хутка (накіравацца)’: дзеці — суйма да стала (віл., Сл. ПЗБ). Да суваць (гл.) ад асновы цяп. ч. з суф. ‑ма. Менш верагодна сувязь са стараж.-рус. суима ’сход, сходка’, якое Фасмер (3, 797) выводзіць з *sǫ‑ (гл. су-) і *jьmъ (гл. узяць), ці серб.-харв. sùjma ’страх’ (гл. Скок, 3, 358).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мазо́к, -зка́ м., в разн. знач. мазо́к;
малява́ць мазка́мі — писа́ть мазка́ми;
узя́ць м. у хво́рага — взять мазо́к у больно́го
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
напрака́т прысл léihweise, míetweise;
узя́ць напрака́т áusleihen* vt; míeten vt;
аддава́ць напрака́т vermíeten vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
rozbieg, ~u
м. разбег;
wziąć rozbieg — узяць разбег; разбегчыся
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)