Próbe

f -, -n

1) узо́р

2) спро́ба, во́пыт, выпрабава́нне

j-n auf die ~ stéllen — выпрабо́ўваць каго́-н

éine ~ néhmen* — браць про́бу

éine ~ ánstellen — рабі́ць во́пыт, право́дзіць эксперыме́нт

éine ~ bestéhen* [áblegen] — вы́трымаць выпрабава́нне, паказа́ць сябе на спра́ве

3) тэатр. рэпеты́цыя

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

мудрёный

1. (странный) дзі́ўны; (непонятный) незразуме́лы;

мудрёный челове́к дзі́ўны (незразуме́лы) чалаве́к;

мудрёное де́ло дзі́ўная спра́ва;

ничего́ мудрёного нічо́га дзі́ўнага;

2. (замысловатый) хі́тры, мудраге́лісты, разг. мудро́ны; (трудный) ця́жкі; (сложный) склада́ны;

мудрёная шту́чка хі́трая (мудраге́лістая, мудро́ная) шту́чка;

мудрёный узо́р склада́ны ўзор;

мудрёная зада́ча ця́жкая (склада́ная) зада́ча;

◊

у́тро ве́чера мудрене́е посл. пераначу́ем — бо́лей пачу́ем.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

egzemplarz

м.

1. экзэмпляр; асобнік;

w dwóch ~ach — у двух экзэмплярах (асобніках);

2. прадстаўнік; экзэмпляр; узор;

ciekawy egzemplarz motyla — цікавы экзэмпляр матыля;

egzemplarz autorski — аўтарскі экзэмпляр;

egzemplarz okazowy — абавязковы экзэмпляр;

egzemplarz sygnalny (próbny) — сігнальны экзэмпляр

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

marble

[ˈmɑ:rbəl]

1.

n.

1) ма́рмур -у m.

2) шкляны́, каме́нны ша́рык (для гульні́)

3) узо́р або́ ко́лер, падо́бны да ма́рмуру

marbles —

а) гульня́ ў каме́нчыкі, ша́рыкі

б) кале́кцыя скульпту́раў

2.

adj.

1) мармуро́вы

2) як ма́рмур (бе́лы, цьвёрды, хало́дны або́ нячу́лы)

marble heart — нячу́лае сэ́рца

3) у кро́пкі, сьпярэ́шчаны, як ма́рмур

3.

v.t.

размалёўваць пад ма́рмур

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

накало́ць, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак.

1. чаго. Раскалоць пэўную колькасць чаго‑н. Накалоць дроў. □ Паколькі дошак не было, накалолі плашак, абчасалі іх. Шашкоў. Дома Шкробат накалоў лучыны, занёс яе ў хату і ўжо да ночы больш нікуды не пайшоў з сваёй хаты. Галавач.

2. каго. Колючы, забіць у нейкай колькасці. Накалоць свіней.

3. што. Пашкодзіць, параніць чым‑н. вострым. Гораў трапіў нагою па калена ў ваду, балюча накалоў руку на сухую і вострую, як косць, лазіну ў гушчары. Караткевіч.

4. што. Пракалоць паверхню чаго‑н. у многіх месцах. Накалоць слівы для варэння. // Наколваючы, зрабіць узор, малюнак. Накалоць контуры карт.

5. каго-што на што. Насадзіць, нанізаць на што‑н. вострае. Накалоць матыля на шпільку.

6. што. Раскалоць, расшчапіць што‑н. не да канца; надкалоць. Накалоць гарбуз. Накалоць калодку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тып

(фр. type, ад гр. typos = адбітак, вобраз)

1) узор, мадэль, форма чаго-н. (напр. т. самалёта);

2) біял. адзінка ў сістэматызацыі раслін і жывёл, якая аб’ядноўвае роднасныя класы (напр. т. кветкавых раслін, т. членістаногіх);

3) разрад, катэгорыя людзей з характэрнымі агульнымі знешнімі або ўнутранымі рысамі (напр. славянскі т. твару);

4) абагулены мастацкі вобраз якой-н. групы людзей (напр. літаратурны т.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

По́чат 1 ’аднастайнасць, падабенства; узор’: на почат гэтага здзелай, боты не адным початам пашыты (Нас.). Можна меркаваць, што мае тое ж паходжанне, што і рус. дыял. чи́тать ’лічыць’, ’рабіць тое, што патрабуе падлічэння: плесці сетку, вышываць, вязаць’, параўн. счёт ’падлік’, не счесть ’не злічыць’, польск. poczet ’лічба; колькасць; падлік; рахунак’ (XVI–XIX стст.), чэш. počet ’лічба, падлік, рахунак’, славац. počet ’лічба, мноства, колькасць’, якія ўзводзяць да *počьtъ з *po‑čisti ’пачытаць’ = *po‑čitati ’падлічыць’ > бел. чыта́ць ’успрымаць вачамі, вымаўляць няпісанае’), г. зн. класці прадметы (і літары) адзін за адным або адзін пад адным (Голуб-Копечны, 282; Трубачоў, Эт. сл., 4, 123; Банькоўскі 2, 651). Сюды ж, відаць, ст.-бел. почотъ ’світа, картэж’, г. зн. лік суправаджальных, тых, хто едзе адзін за адным.

По́чат 2 ’павага, пашана’ (Бяльк.). Хутчэй за ўсё, архаізм, звязаны з папярэднім словам, параўн. укр. по́чет, рус. почёт, балг. по́чет, по́чит, макед. почит ’тс’, ст.-слав. почьтениѥ ’павага, пашана’ і пад. Усе да *počisti, *‑čьtǫ, гл. почтаваць, пачцівы. Гл. таксама пачо́т, хутчэй за ўсё, з рус. почет.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пярсце́ц 1 (пярсьце́ц) ’безыменны палец’ (Ласт., Стан.). Памянш. да *pьrstъ > (гл. пярсты), параўн. ст.-польск. pierściec ’палец’ у складзе батанічных назваў piącipierściec, pięćpierściec (1437 г.) ’дуброўка, Potentilla L.’ (*pьrst‑ьcь, гл. Банькоўскі, 2, 559), балг. пръсте́ц ’від грыбоў; узор на кажуху’ (ад пръст ’палец’) і пад.

Пярсце́ц 2 (персце́ц) ’яма на тарфянішчы пасля пажару’ (ТС). Відаць, да прасл. *pьrstь ’попел, прах’, параўн. ст.-бел. персть ’зямля’, укр., рус. пе́рсть ’тс’, польск. pierść ’сухая сыпкая зямля, пыл’, чэш., славац. prsť ’зямля, верхні пласт глебы’, в.-луж. pjeršć ’тс’, славен. pȓst ’тс’, серб.-харв. пр̑ст ’тс’, балг. пръст ’выкапаная зямля; попел, пыл’, макед. прст ’зямля, пыл’, ст.-слав. прьсть, пръсть ’прах’, роднасныя літ. pir̃kšnys мн. л. ’жар, прысак’, лат. pìrkstis ’прысак’, ст.-інд. pŕ̥s̥an ’плямісты, стракаты’, ст.-ісл. fors ’вадапад’ (Фасмер, 3, 245; Шустар-Шэўц, 2, 1082; БЕР, 5, 829; Скок, 3, 57; Сной₂, 589; ЕСУМ, 4, 355). Да семантыкі параўн. балг. пръ́стник ’заглыбленне, яма’, пръстница ’месца, дзе капаюць гліну’ і пад.; тапонім польск. Pierściec (1550 г.) у Сілезіі (Банькоўскі, 2, 559). Матывацыйна звязана з порах, перхаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

rzut, ~u

м.

1. кідок, штуршок, удар;

celny rzut — трапны кідок;

rzut młotem спарт. кідок молата;

rzut karny (rożny) — штрафны (кутні) удар;

2. праекцыя;

rzut pionowy — вертыкальная праекцыя;

3. узор;

4. накід;

na pierwszy rzut oka — на першы погляд

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

gauge

[geɪdʒ]

1.

n.

1) ме́ра f.; машта́б -у m. (для ме́раньня); эталён -аm. (узо́р адзі́нкі вымярэ́ньня)

2) вымяра́льная прыла́да

3) крытэ́рый -ю m.

4) паме́р -у m.; ёмістасьць, ёмкасьць f.

5) калі́бр -у m.

6) шырыня́ чыгу́начнае каляі́

broad (narrow) gauge — шыро́кая (ву́зкая) каляі́на

2.

v.t.

1) дакла́дна ме́раць, вымяра́ць, спраўджа́ць паме́р

2) ацэ́ньваць (чалаве́ка, хара́ктар)

3) калібрава́ць (правяра́ць калі́бар або́ шка́лу)

4) вызнача́ць ёмістасьць

•

- gauge glass

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)