◎ Пло́ўкі *пра сала, якое выдзяляе шмат тлушчу’ (чач., ЛА, 4). Да плсівіць 2, плаўкі 4 (гл.). Мену а > о Карскі (1, 98) тлумачыць лабіялізацыяй а пераду.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нагадава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак.
1. каго. Выгадаваць у нейкай колькасці. Нагадаваць дзяцей. // чаго. Вырасціць у нейкай колькасці. Тым часам падраслі дочкі, нагадавалі вазонаў. Шахавец.
2. што. Нарасціць, добра кормячы. Нагадаваць на парсюку сала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакро́іць, ‑крою, ‑кроіш, ‑кроіць; зак., што.
1. Скроіць усё, многае. Пакроіць касцюмы.
2. Парэзаць, падзяліць на часткі ўсё, многае. Бацька пакроіў хлеб і парэзаў тонкае сала. Брыль.
3. і без дап. Кроіць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́дмазка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.
Кавалачак сала, здору і пад., якім падмазваюць скавараду, калі пякуць бліны. Пахла подмазка ад скаварады пад прыпекам. Чорны. Дранікі на подмазцы. Ого! Гэта ежа. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камо́ра, -ы, мн. -ы, -мо́р, ж.
1. Халоднае памяшканне пры хаце для захоўвання запасаў ежы, адзення і іншых хатніх рэчаў.
Злажыць сала і мяса ў камору.
2. Бакоўка ў вясковай хаце, дзе спяць.
Дзеці спалі ў каморы.
3. Кантрольны пункт лясніцтва (уст.).
|| памянш. камо́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 і 2 знач.); прым. камо́рачны, -ая, -ае і камо́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Жывасо́л ’сок з салёнага мяса, сала’ (Шат.). Складанае слова паводле той самай мадэлі, што разнасол, дзе жывы‑ ў знач. ’што мае адносіны да жывёл’ (жывая прырода, жывы куток).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запа́слівы, ‑ая, ‑ае.
Які любіць і ўмее запасацца, ствараць запас. Бочку з вадою, відаць, трымалі тут запаслівыя гаспадары для паліўкі град. Якімовіч. Запаслівы, як і любы шафёр, Цімашэнка дастаў з багажнай скрынкі кавалак ружовага сала. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Здор ’нутраное свіное сала’. Рус. сдор (Даль), укр. здір ’тс’. Бязафіксны назоўнік з аблаўтам ад здзерці, здзіраць (гл. дзерці) ’тое, што здзіраецца’. Фасмер, 9, 586; Лекс. Палесся, 132–136.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скару́бка ‘кусочак сала’ (Касп.). Відавочна, ад *skora (гл. скорка) з суф. ‑уб(к)а. Да суфіксацыі гл. Сцяцко, Афікс. наз., 141. Не выключана метатэза з скабурка (гл.). Гл. скарупа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́каўка, ты́кавка ‘верашчака, мачанне’ (Шат.; малар., Сл. Брэс.), ‘кавалачкі сала і мяса, прыгатаваныя з мукой у выглядзе калатушы’ (Інстр. 1). Да ты́каць 1 (гл.), бо бліны мачаліся («тыкаліся») у верашчаку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)