пясць, ‑і, ж.

Аснова кісці рукі: пяць злучаных паміж сабою костачак, ад якіх адыходзяць фалангі пальцаў. На пясці левай рукі Тараса і на сённяшні дзень відаць сляды іклаў нямецкай аўчаркі. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саракапя́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Разм. Гармата з калібрам ствала ў сорак пяць міліметраў. Здрыганулася зямля, захадзіла хадуном у рацэ вада, як закіпеўшы: сталі біць саракапяткі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пентаго́н

(англ. Pentagon < гр. pentagonon, ад pente = пяць + gonia = круг)

1) пяцівугольнік;

2) пяцівугольны будынак каля Вашынгтона, дзе размяшчаецца міністэрства абароны ЗША;

3) перан. ваеннае ведамства ЗША.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

пентагра́ма

(гр. pentagrammon, ад pente = пяць + pramme = лінія)

1) правільны пяцівугольнік, на ўнутраных баках якога пабудаваны раўнабедраныя трохвугольнікі аднолькавай вышыні;

2) магічны знак на амулетах сярэдневяковага перыяду.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

за́хады, ‑аў; адз. няма.

Меры, якія‑н. дзеянні, накіраваныя на дасягненне пэўнай мэты. Рабіць захады. Прымаць захады. □ Смех і жарты не сціхалі хвілін пяць, нягледзячы на самыя знергічныя захады Ніны Іванаўны. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пламбі́р ​1, ‑у, м.

Высокагатунковае марожанае з арэхамі, ягадамі, шакаладам і пад. Толькі аднаго пламбіру на халадзільніку робяць пяць гатункаў. «Беларусь».

[Ад геагр. назвы.]

пламбі́р ​2, ‑а, м.

Прыстасаванне для накладвання пломбы (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чацвярта́к, ‑вертака, м.

1. Уст. Сярэбраная манета вартасцю ў чвэрць рубля; дваццаць пяць капеек.

2. Надзел, кавалак зямлі, роўны прыблізна 1,5 дзесяціны. Ды і што было рабіць дома на жвірыстым чацвертаку? Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыпыні́ць, прыпуні́ць ’спыніць рух на некаторы час; перастаць рабіць што-небудзь’; ’даць прыпынак, прытулак, схованку’ (ТСБМ, Яруш., ТС), пріпыніті ’спыніць, абразуміць’ (Бес.). Прэфіксальны дзеяслоў з коранем пін‑ (гл. пну, пяць). Аб змяненні і > ы ў корані гл. апыну́цца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адцяга́ць сов., разг.

1. (долго проносить одежду, обувь) оттаска́ть;

пяць гадо́ў ~га́ў бо́ты — пять лет оттаска́л сапоги́;

2. (кончить волочить) отволочи́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Папо́нка гунька для нашэння травы’ (Шат.), ’хустка’ (Мат. Гом.), попонка ’гунька’ (ТС), попона ’гунька’ (Сл. Брэс.), папайя ’доўгае неахайнае адзенне’ (З нар. сл.). Рус. попона ’гунька’, укр. попо́ня ’тс’. Звязана з апона, пяць < і, апінаць (гл. Фасмер, 3, 327).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)