хвалі́ць, хвалю, хваліш, хваліць; незак., каго-што.
Выказваць адабрэнне, пахвалу каму‑, чаму‑н. Пан хваліць лес, хоча даражэй з купца злупіць, а купец падтаквае яму ды адводзіць далей у гушчарню. Якімовіч. Коля вучыўся добра, і настаўнік яго хваліў: — Хоць маленькі, ды ўдаленькі. С. Александровіч. Каня хвалі пасля дарогі. Прымаўка. Аржаная каша сама сябе хваліць. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апла́тка, ‑ткі, ж.
1. Абалонка з крухмальнага цеста або жэлаціну для парашковых лякарстваў; капсуля. Прымаць хінін у аплатках. // Лякарства ў такой абалонцы, у капсулі.
2. Уст. Маленькі кружок клейкай паперы або клейкага рэчыва для запячатвання пісьмаў, склейвання папер. [Канапелька:] — А гэтыя, як на іх ... папяровыя аплаткі ёсць? Бажко.
3. Аладачка з прэснага цеста, якая выкарыстоўваецца католікамі і пратэстантамі пры прычасці.
[Ад лац. oblata (мн.) — прынашэнні.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мініяцю́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да мініяцюры (у 1, 2 знач.). Мініяцюрны жывапіс.
2. Маленькі і прыгожы. Побач з важным, шыракаплечым Міхалам Арына здавалася мініяцюрнай, стройнай і маладой. Карпаў. // Вельмі малы. Пасля прыязнай таварыскай гутаркі ў рабочым клубе мы пайшлі на сустрэчу з гданскімі пісьменнікамі. Там пілі кофе з мініяцюрных кубачкаў і слухалі канцэрт. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свіны́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да свінні (у 1 знач.). Свіное сала. Свіны статак. // Прызначаны для свіней. Свіная ферма. Свіная бульба. // Прыгатаваны, зроблены з мяса ці скуры свінні. Свіная тушонка. Свіныя катлеты. // Такі, як у свінні; маленькі, заплыўшы (пра вочы). З-пад калматых броваў пазіралі маленькія свіныя вочкі. Карпюк.
•••
Сабрацца (прыйсці) у свіныя галасы гл. сабрацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́цік, ‑а, м.
Разм. Маленькі рачны чарвячок, які жыве ў рухомым доміку-трубачцы, зробленым з пясчынак, кавалачкаў кары, дробных ракавінак. Сказаў .. [дзед] пра гэта раніцай, і я ўвесь дзень не ведаў спакою: накапаў чарвякоў, у ручаі назбіраў шыцікаў, разоў дзесяць, можа, перамотваў лёску. Хомчанка. Іх мы называлі хто як: хто сыцікі, хто шыцікі, а хто проста вадзяныя чарвячкі. Дайліда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мамзэль ’маленькі гаршчок ёмістасцю ў 1 кг’, мамзэлік ’гаршчочак на 2 фунта жыта і меншы’ (Вяр.—Крыв., Сл. Брэс.). Няясна. Можна, аднак, дапусціць семантычны перанос паводле падабенства (знешні выгляд, фігура) з рус. мамзель ’гувернантка’, якое з ням. Mamséll ’гувернантка-францужанка’ < франц. mademoiselle ’паненка’ (складаецца з ma ’мая’ і demoiselle < лац. domonicella — памяншальнае да domina ’пані дому’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́трык, пэ́трік ’божая кароўка сямікрапінкавая, Coccinella’ (З жыцця; Нікан.; асіп., Сл. ПЗБ; ельск., Мат. Гом.; ТС; палес., ЛА, 1). Сюды ж петрачок ’тс’ (докш., ЛА, 1; Шатал., З жыцця, 170). Другасна асэнсаванае ў сувязі з імем апостала Пятра зыходнае бе́дрык ’тс’ (гл.); адпаведнае літ. petrẽlė ’тс’ калькуе мадэль ’маленькі Пётр’ > ’божая кароўка’ (Трубачоў, Этимология–1975, 12).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разе́тка ’сабраныя ў пучок стужка, шнур’, ’маленькі сподачак’, ’элемент арнаменту’, ’прыстасаванне для ўключэння электрычных прыбораў’, ’абажур для электрычнай лямпы ў выглядзе раструба’, ’кружок з адтулінай у сярэдзіне, каб засцерагчы падсвечнік ад кропель стэарыну, воску’ (ТСБМ, Сцяшк.). З ням. Rosette ’разетка (упрыгожанне)’ або франц. rosette ’ружачка’ непасрэдна або праз пасрэдніцтва рускай мовы, параўн. рус. розе́тка з шэрагам значэнняў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
саба́чка I м., уменьш.-ласк.
1. соба́чка ж., пёсик;
2. (собака-самец) кобелёк;
◊ мале́нькі с. да ве́ку шчаня́ — посл. ма́ленькая соба́чка до ста́рости щено́к
саба́чка II м.
1. тех. соба́чка ж.;
2. соба́чка ж., гаше́тка ж.;
3. обл. голо́вка репе́йника
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Minutula pluvia imbrem parit
3 малой хмаркі вялікі дождж.
С малой тучки большой дождь.
бел. Малая пашня, ды ўрод дала. Малы жук, ды вялікі гук. Малая прачка часам многа зробіць. Маленькі, але удаленькі. Мурашка невялікая, а горы капае.
рус. Мал золотник, да увесист. Мал смех, да велик грех. Мал телом, да велик делом. Мал язык, да человеком ворочает. Мала кобылка, да велик возвезёт. Маленький ‒ да удаленький, а большой ‒ да худой. Мал соловей, да голос велик.
фр. Petit mais brave (Маленький, да удаленький).
англ.
нем. Kleiner Regen schlägt großen Wind nieder (Малый дождь укрощает большой ветер).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)