недарэ́чы, прысл.
1. прысл. Не ў час, у непадыходзячы момант. Часамі аўтар недарэчы карыстаецца прыёмамі фельетона і памфлета. Кучар. // Не да месца; недарэчна. Недарэчы блішчала белая эмалевая дошчачка — «Не парушаць цішыні». Мележ.
2. у знач. вык. Не адпавядае абставінам. — Хопіць табе... — абарваў.. [Сокалава] Вачароў. — Жарты зараз недарэчы. Новікаў. Эх, недарэчы дзяжурства! Навокал ноч, насычаная падзеямі, а ты — як прывязаны. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палява́нне, ‑я, н.
1. Пошукі і праследаванне дзікіх звяроў або птушак з мэтай знішчэння ці лоўлі; занятак паляўнічага. Залатой восенню, удваіх, мы паехалі ў палескія лясы на паляванне. Гурскі. Зараз усе краіны.. прынялі закон аб забароне палявання на белых мядзведзяў. Матрунёнак.
2. Дзеянне паводле дзеясл. паляваць (у 2, 3 знач.) і стан паводле дзеяслова паляваць (у 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перахвалява́цца, ‑лююся, ‑люешся, ‑люецца; зак.
1. Перажыць моцнае хваляванне, моцна ўсхвалявацца. [Барыс:] — Я столькі перадумаў, столькі перахваляваўся за гэтыя гады. Пальчэўскі. [Святлана] так с’гамілася, так перахвалявалася, бедная, што ледзь трымалася на нагах. Кулакоўскі.
2. Перастаць хвалявацца. Антон ужо неяк перахваляваўся, адагнаў усе сумненні і пайшоў да Наталлі з думкай, што зараз убачыць яе. Ракітны.
3. Пахвалявацца — пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскалашма́ціць, ‑мачу, ‑маціш, ‑маціць; зак., каго-што.
Разм. Разбіць, растрапаць. Валейбольнага мяча не было. Яго за зіму раскалашмацілі меншыя Тарабаны. Навуменка. // Разбіць, разграміць у бойцы. [Сяляне:] — Мы звяжамся там з партызанамі і разам раскалашмацім пару камендатур. Галавач. — Эх, была б рацыя, — уздыхнуў Сяргей. — Зараз жа паведамілі б нашаму камандаванню, дзе .. [нямецкіх лётчыкаў] асінае гняздо. Тут іх і раскалашмацілі б... Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расчарава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; зак., у кім-чым і без дап.
Зведаць пачуццё незадаволенасці з прычыны няздзейсненых спадзяванняў, надзей, мар. Расчаравацца ў чалавеку. □ Калі .. [Магдалена] прыйшла дадому, то ёй прыйшлося расчаравацца адразу: ад Кастуся пісьма яшчэ не было. Чорны. — Мы чакалі вас. А я, праўду кажучы, уяўляла вас крыху іншым. — І зараз крыху расчараваліся? — паціскаючы .. [Евг Аўсееўне] руку, адказаў Максім. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угамо́н, ‑у, м.
У выразах: угамону няма, угамону няма на каго — нельга стрымаць, спыніць каго‑, што‑н. Разбушавалася аднойчы Мора. Кіпела ўчора І заўчора, І зараз угамону ўсё няма. Корбан. [Палашка:] — Няма на яго ніякага ўгамону, ва ўсякую маю справу .. нос уткне... Лынькоў. Ах, чэрці раскосыя! — абурыўся ён, углядаючыся ў заячыя сляды. — Угамону на іх няма. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экало́гія
(ад эка- + -логія)
1) раздзел біялогіі, які вывучае ўзаемадзеянне раслінных і жывёльных арганізмаў паміж сабой і навакольным асяроддзем;
2) стан навакольнага асяроддзя, які склаўся ў выніку безгаспадарчага выкарыстання прыродных рэсурсаў і зараз пагражае існаванню людзей;
сацыяльная э. — раздзел сацыялогіі, у якім разглядаюцца праблемы ўзаемаадносін чалавека і асяроддзя.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
already [ɔ:lˈredi] adv. ужо́ (у розных знач.) :
1. We got there early but Jane had already left. Мы прыехалі туды рана, але Джэйн ужо не было.
2. Is it 6 o’clock already? Няўжо зараз ужо 6 гадзін?
3. I am already late. Я ўжо спазняюся.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
progress1 [ˈprəʊgres] n.
1. рух напе́рад, прагрэ́с, развіццё
2. по́спех; дасягне́нні;
make progress рабі́ць по́спехі;
economic/scientific/technical progress эканамі́чны/навуко́вы/тэхні́чны прагрэ́с;
He’s making progress. Ён робіць поспехі.
♦
in progress у развіцці́, у працэ́се;
The exam is now in progress. Зараз ідзе экзамен.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АРСЕ́НІЙ
(Старац; ? — 1681),
разьбяр па дрэве; майстар беларускай рэзі. Манах Куцеінскага Богаяўленскага манастыра (пад Оршай). Пасля 1655 працаваў у майстэрні Іверскага манастыра на Валдаі; магчыма, удзельнічаў у стварэнні разных дзвярэй сабора гэтага манастыра. Пазней выконваў работы для Васкрасенскага сабора Новаіерусалімскага манастыра (г. Істра Маскоўскай вобл.). У 1667 узначальваў майстэрню разьбяроў у Аружэйнай палаце Крамля. Кіраваў работай па аздабленні драўлянай разьбой палаца ў Каломенскім (зараз у межах Масквы). Стварыў «іарданскую сень» на 4 калонах для Суздаля (1668, цяпер — у саборы Раства Багародзіцы ў Суздалі).
Літ.:
Абецедарский Л.С. Белорусы в Москве XVII в.: Из истории рус.-бел. связей. Мн., 1957.
т. 1, с. 503
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)