Звонку бляск, унутры бруд.
Снаружи блеск, внутри грязь.
бел. Франт: салам боты вымазаў і шкурку з’еў. 3 твару ‒ яйцо, а ўнутры — баўтун. Твар белы, а душа чорная.
рус. В брюхе солома, а шапка с заломом. Сверху шик, а внутри пшик. Франт лихой ‒ набит трухой. Снаружи блестит, в голове свистит. Ворона в павлиньих перьях. Не стоит гроша Пахом, а смотрит пятаком.
фр. Habit de velours ventre de son (Одежда из велюра, a в животе пустой звук). Le geai paré des plumes du paon (Сойка, наряженная в павлиньи перья).
англ. A fair face, but a foul heart (Ясное лицо и гнилое сердце).
нем. Schöne Haut, häßliche Gedanken (Красивая оболочка, гадкие мысли).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
удово́льствие ср.
1. здавальне́нне, -ння ср.; (удовлетворение) задавальне́нне, -ння ср.; (приятность) прые́мнасць, -ці ж.;
испы́тывать удово́льствие адчува́ць здавальне́нне (задавальне́нне, прые́мнасць);
с удово́льствием з задавальне́ннем;
2. (развлечение) заба́ва, -вы ж.; (утеха) уце́ха, -хі ж.;
ма́сса удово́льствий бе́зліч уце́х (заба́ў);
◊
жить в своё удово́льствие жыць як душа́ жада́е, жыць без клапо́т (без турбо́т);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
бале́ць
1. (пра фізічны боль) schmérzen vi, wéhtun* аддз vi;
што Вам балі́ць? was tut Íhnen weh?, wo háben Sie Schmérzen?;
мне балі́ць галава́ ich hábe Kópfschmerzen, der Kopf tut mir weh;
2. перан (за якую-н каманду і да т. п.) Ánhänger (einer Mánnschaft) sein;
◊ мне душа́ балі́ць mir ist weh ums Herz, es tut mir in der Séele weh (па кім-н, чым-н um A)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
твар м Gesícht n -(e)s, -er; Ángesicht n -(e)s, -e(r);
твар у твар [тварам у твар, тварам да твару] von Ángesicht zu Ángesicht;
гэ́та вам да твару das steht Íhnen (gut), das kléidet Sie;
◊ не ўда́рыць [не ўпа́сці] тварам у гразь разм sich nicht blamíeren [blóßstellen], die Próbe bestéhen*;
ён змяні́ўся з твару er sieht ganz verstört aus;
ве́даць у твар каго-н j-n vom Séhen [dem Ánsehen nach] kénnen*;
◊ твар бе́лы, а душа́ чо́рная ≅ schöne Haut, hässliche Gedánken
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
нія́кі, ‑ая, ‑ае, займ. адмоўны.
1. Які б ні быў; ніводны (ужываецца ў адмоўных сказах). Нявідны не цешыў сябе ніякімі ілюзіямі. Колас. Ніякая работа, калі яна работа, не бывае марнаю. Мы не даробім, даробіць нехта. Арабей. Заімшэлыя сцены аселі, і вельмі можа быць, што ўжо гады два ніякая жывая душа тут не была. Чорны.
2. Разм. У спалучэнні з часціцай «не» ужываецца для адмаўлення якасці, уласцівасці ў значэнні: зусім не. — Ніякі я не піяніст, проста аматар музыкі, — адказаў на маё пытанне Платон Іванавіч. Пальчэўскі. Ён быў ніякі не стары, гэты балбатлівы шавец, яму, напэўна, і за сорак яшчэ не пераваліла. Васілёнак.
•••
Ніякі род гл. род.
Без нічога ніякага гл. нішто 1.
Не вытрымліваць ніякай крытыкі гл. вытрымліваць.
Ніякім чынам гл. чын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скалану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Задрыжаць, затрэсціся; страсянуцца, здрыгануцца. Калі [Труцікаў] садзіўся на выгнуты камель, бярозка яшчэ больш скаланулася, і лістоў апала ўжо многа. Кулакоўскі. І машына коціць па.. [дарозе] мякка, бясшумна, не скаланецца, не кінецца ўбок, не зарыпіць. Лынькоў. Будынкі зноў скалануліся, захісталіся ад блізкіх выбухаў. Быкаў. Зямля скаланулася. Гэта Таня ўзарвала шнурам міну. Новікаў. // перан. Ускалыхнуцца, ажывіцца. [Максім:] — Скаланулася сонная каламуць мужыцкіх дум. Машара.
2. Міжволі зрабіць рэзкі, сутаргавы рух; уздрыгнуць. Хацеў распранацца [Міця], але, убачыўшы ля печы белую постаць, скалануўся. Навуменка. [Грыша] ўспомніў, як плёхаўся па гразі, і аж скалануўся ўвесь. Пальчэўскі. Мокры да касцей Сымон, выйшаўшы з цёплага памяшкання, скалануўся, агорнуты халодным паветрам. Чарнышэвіч. // Моцна захвалявацца, затрапятаць. У Ксавэра Блецькі скаланулася душа: як усё павярнулася на свеце. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уздыха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Рабіць уздыхі. — Добрая душа гэта паненка, — казала бабка і ўздыхала. Колас. Відаць, не лягчэй на сэрцы было і ў Паўліка, бо ён прыціх і толькі час ад часу ўздыхаў. Бяганская. / у перан. ужыв. Вада і неба былі чорныя, глуха ўздыхала бездань акіяна. Хомчанка. Уздыхаў на пероне цягнік, Залатыя губляючы іскры. Глебка.
2. перан.; па кім-чым. Сумаваць, тужыць. Уздыхаць па далёкай радзіме. □ [Цёця Каця:] Вас мне шкада, Аляксандр Пятровіч. [Чарнавус:] Чаго ж па мне ўздыхаць? Я ж не памёр. Крапіва. Трэці быў няўклюдны малы, які ўвесь час уздыхаў па нейкай сваёй гармоні. Лынькоў. // па кім. Быць закаханым у каго‑н. Добры быў хлопец, А зараз па ім Болей дзяўчына Не будзе ўздыхаць, — П’яніц дзяўчаты Не хочуць кахаць. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
храм, ‑а, м.
1. Збудаванне, прызначанае для адпраўлення набажэнства і рэлігійных абрадаў. Мусіць, з такім самым пачуццём тысячагоддзі назад у якім-небудзь першабытным храме людзі прыступалі да здабывання свяшчэннага агню. Маўр. Захаваліся руіны рымскіх храмаў, палацаў, тэатраў, трыумфальных арак, лазняў. В. Вольскі.
2. перан. Месца, якое выклікае павагу, святое для каго‑н. У хуткім часе БДТ‑1 стаў храмам мастацтва, святыняй роднага слова. Ліс. Бачу цябе [Пуліхава] ў Піцеры, ва універсітэце. Вось яны сцены храма навукі, пра які ты марыў! Мехаў. А душа мая і думкі — там, Дзе шахцёры-салякопы Мудра Пад зямлёй узводзяць працы храм, Увесь з мазаікі і перламутру. Аўрамчык. // перан. Пра сферу высокіх духоўных каштоўнасцей. А невядомы Ікс. Спрабуе — хі-хі! — у храм паэзіі зайсці ў лапцях, Складае вершы на мужыцкі лад. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Bonorum vita vacua est metu
Жыццё сумленных людзей свабоднае ад страху.
Жизнь честных людей свободна от страха.
бел. Не рабі ліхога і не бойся нічога. Сумленне ‒ сіла чалавека. У каго сумленне чыстае, той спіць спакойна. Чыя душа часнаку не ела, тая пахнуць не будзе.
рус. У кого совесть чиста, тому ничего не страшно. Коль совесть чиста, спи спокойно до утра. Виноватый винится, а правый ничего не боится. Чистая совесть ‒ лучшая подушка. У кого совесть чиста, у того подушка под головой не вертится.
фр. A bien faire nul craindre (Когда хорошо делаешь, нечего бояться).
англ. A clear conscience is a coat of mail (Чистая совесть, как кольчуга). Clear conscience is a sure card (Чистая совесть ‒ верная карта).
нем. Ehrlich währt am längsten (У честного долгий век).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
duch, ~u
м. дух; душа;
iść z ~em czasu — у адпаведнасці з духам (патрабаваннямі) часу;
nie ma ani żywego ~a — няма ні адной жывой душы;
a to niespokojny duch! — вось неспакойная душа!;
zły duch — нячысты; злы дух;
śmiać się w ~u — смяяцца ў душы;
wyzionąć ~a — памерці;
podnieść ~a armii — падняць дух арміі;
upaść na ~u — упасці духам;
Bogu ~a winien — ні ў чым не вінаваты; Богу душой не вінаваты;
~em! — хутка!; шпарка!; адным духам!;
mieć słabego ~a — быць маладушным;
dodać ~a — падняць дух; дадаць аптымізму
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)