асіраці́ць, ‑рачу, ‑роціш, ‑роціць; зак., каго.
Зрабіць каго‑н. сіратою (сіротамі). [Харытон:] — «За што ж гэта, — сказаў я Антосю, — та, не падумаўшы, Ігнатавых дзяцей асіраціў?» Бажко. Браты беларусы! Хіба мы даруем фашысцкім гадам тое, што яны разбурылі нашы гарады, што яны асірацілі гэтулькі нашых дзяцей. Купала. // перан. Зрабіць адзінокім, пазбавіўшы блізкага, дарагога чалавека. Але і яго ж, Міхала, вайна таксама асіраціла, адабрала ў яго сям’ю, дом. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падда́ны 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад паддаць (у 1, 2 і 5 знач.).
падда́ны 2, ‑ага, м.
Асоба, якая знаходзіцца ў падданстве якой‑н. дзяржавы. Французскі падданы. □ Пачалася вайна, і Гушка як падданы Расіі павінен адпраўляць на фронт свайго сына. Пшыркоў. // Уст. Асоба, якая падпарадкуецца каму‑н., залежыць ад каго‑н. У маёнтку сваім, У зялёным бары Дзень у дзень пан Міхайла Падданых судзіў. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спазна́цца, ‑знаюся, ‑знаешся, ‑знаецца; зак.
1. Разм. Пазнаёміцца, здружыцца; блізка сысціся. Спазнаўся я з ёю, як яна яшчэ дзеўкаю прыязджала да цёткі. Вітка. Чаму.. [Таня] раней з.. [Нарыновічамі] так блізка не спазналася? Грамовіч.
2. Зведаць што‑н., сутыкнуцца з чым‑н. Ды гады юнацтва Не запрапалі, З імі мне спазнацца Зноў перапала. Чарнушэвіч. У бестрывожнае юнацтва Надзьмула горача вайна, І давялося мне спазнацца З трывогай — грозная яна. Ляпёшкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
partisan2 [ˌpɑ:tɪˈzæn, ˈpɑ:tɪzæn] adj.
1. прадузя́ты; неаб’екты́ўны; фанаты́чны; тэндэнцы́йны;
You must listen to both points of view and try not to be partisan. Вы павінны выслухаць абодва меркаванні, стараючыся не быць прыхільнікам ні аднаго з іх.
2. партыза́нскі;
a partisan war партыза́нская вайна́;
a partisan party партыза́нскі атра́д
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дуэ́ль
(фр. duel, ад лац. duellum = вайна)
1) паядынак з выкарыстаннем зброі паміж дзвюма асобамі па выкліку адной з іх на пэўных умовах як спосаб абароны гонару (прымяняўся ў дваранскім грамадстве);
2) перан. спаборніцтва, барацьба двух бакоў (напр. артылерыйская д., славесная д.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
гражда́нский
1. грамадзя́нскі;
гражда́нское му́жество грамадзя́нская му́жнасць;
гражда́нская война́ грамадзя́нская вайна́;
гражда́нский долг грамадзя́нскі абавя́зак;
гражда́нский брак грамадзя́нскі шлюб;
гражда́нский ко́декс юр. Грамадзя́нскі ко́дэкс;
гражда́нское пра́во юр. грамадзя́нскае пра́ва;
2. (не военный) цыві́льны;
гражда́нская слу́жба цыві́льная слу́жба.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
scarce [skeəs] adj.
1. бе́дны, мізэ́рны, недастатко́вы, дэфіцы́тны;
scarce resources бе́дныя рэсу́рсы;
It was war-time and food was scarce. Была вайна, i не хапала прадуктаў.
2. рэ́дкі, няча́сты;
This book is now scarce. Гэтая кніга цяпер рэдкасць.
♦
make oneself scarce infml уцяка́ць, зніка́ць; стара́цца не трапля́ць на во́чы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
адмяні́ць, ‑мяню, ‑меніш, ‑меніць; зак., што.
1. Спыніць існаванне чаго‑н.; ліквідаваць. У Рубанаўцы калісь хутары зрабілі, потым вайна, рэвалюцыя, хутары самі рубанаўцы адмянілі. Галавач. // Аб’явіць што‑н. раней прынятае, узаконенае несапраўдным; скасаваць. Адмяніць прысуд. □ [Сцяпан Тамашэвіч:] — Мы склікалі агульны сход жыхароў і імем Савецкай улады адмянілі загады акупацыйных улад. Залескі. // Даць распараджэнне, каб аб’яўленае, намечанае не адбылося. Адмяніць экскурсію. Адмяніць паездку за горад.
2. Замяніць па тое, што больш падыходзіць; абмяняць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жанглёр, ‑а, м.
Цыркавы артыст, які спрытна падкідвае і ловіць адначасова некалькі прадметаў. Схапіўшы дзве ладныя цагліны, .. [Сяргей] пачаў падкідваць іх, нібы цыркавы жанглёр. Шыцік. // перан. Пра таго, хто спрытна, але адвольна абыходзіцца з фактамі, словамі і пад. — Ты, калега, убачыў за адозвай гуртка славянафілаў толькі апаганьванне чыстых парываў рускай народнай душы, а трэба бачыць спрытнага штукара-жанглёра, які пачынае гуляць з такімі рэчамі, як народ, нацыя, вайна. Галавач.
[Фр. jongleur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пралета́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пралетарыя, пралетарыяў. Пралетарская рэвалюцыя. Пралетарская партыя. Пралетарская ўлада. □ Справа адбываецца так, што грамадзянская вайна пачалася як спроба сутычкі з імперыялізмам, якая даказала, што імперыялізм згніў абсалютна і што ўзнімаюцца пралетарскія элементы ўнутры кожнай арміі. Ленін. // Уласцівы пралетарыю, пралетарыяту. Пралетарская культура. □ Уласны домік, гарод, садок, дзеці адарвалі яе ад рабочай сям’і. Але ж павінен быў застацца ў жанчыны рабочы, пралетарскі гонар. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)