асісці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каму і без дап.

Выконваць абавязкі асістэнта (у 1 знач.). Прыйшла сястра і сказала, што Смірніцкі кліча.. [Ніну] да сябе і яна будзе асісціраваць пры аперацыі. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

басаві́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Нізкі па гуку, з характэрным для баса тэмбрам. Пры кожным трапным сказе ці выслоўі сам [рэдактар] смяяўся паважным басавітым смехам. Колас. Моцны, басавіты гудок прагучаў над ракой. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акве́ціць, аквечу, аквеціш, аквеціць; зак., што.

Паэт. Надаць каму‑, чаму‑н. прыгожы, прыемны выгляд пры дапамозе каго‑, чаго‑н. Не рассыплецца краса — Яна дажджом пялёсткаў белых Аквеціць новы зорны сад. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акульты́зм, ‑у, м.

Агульная назва містычных вучэнняў, якія сцвярджаюць, быццам у прыродзе існуюць таямнічыя, звышнатуральныя сілы, з якімі людзі нібыта могуць уступаць у зносіны пры дапамозе магічных дзеянняў, заклінанняў і пад.

[Ад лац. occultus — схаваны, тайны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ампутава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад ампутаваць.

2. у знач. прым. Адрэзаны пры хірургічнай аперацыі. Абмацаўшы асцярожна ампутаваную нагу, .. [Цулукідзе] выцер слёзы і ціха загадаў: — Оля, падрыхтуйце да перавязкі. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даўны́м-даўно́, прысл.

Разм. Вельмі даўно. Даўным-даўно, яшчэ пры панах, на беразе Зялёнага возера стаяў прыгожы маёнтак. Ваданосаў. Некалі, даўным-даўно, жыў у адной вёсцы працавіты селянін Саўка. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ізаба́ра, ‑ы, ж.

1. Лінія на карце, якая злучае месцы з аднолькавым атмасферным ціскам у пэўны час. Студзеньскія ізабары.

2. Лінія, якая графічна паказвае залежнасць паміж фізічнымі велічынямі пры пастаянным ціску.

[Ад грэч. isos — роўны, аднолькавы і baros — цяжар, ціск.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ізатэ́рма, ‑ы, ж.

1. Лінія на карце, якая злучае месцы з аднолькавай сярэдняй тэмпературай у пэўны час. Студзеньскія ізатэрмы.

2. Лінія, якая графічна паказвае залежнасць паміж фізічнымі велічынямі пры пастаяннай тэмпературы.

[Ад грэч. isos — роўны, аднолькавы і therme — цеплыня.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кансігна́цыя, ‑і, ж.

Спец. У капіталістычных краінах — разнавіднасць продажу тавару за мяжу, пры якім уладальнік тавару (кансігнат) адпраўляе яго на склад замежнай фірмы (кансігнатару) на камісію для продажу па пэўных умовах.

[Ад лац. consignatio — пісьмовае пацвярджэнне, дакумент.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

марыяне́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Тэатральная лялька, якой кіруе акцёр пры дапамозе спецыяльнага прыстасавання.

2. перан. Чалавек, урад, які слепа дзейнічае па ўказцы, па волі іншых.

[Фр. marionnette.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)