цяжкава́та,
1. Прысл. да цяжкаваты.
2. безас. у знач. вык. Пра наяўнасць невялікіх цяжкасцей, перашкод, замінак для каго‑н. у якой‑н. справе, у якім‑н. становішчы. [Якім:] — А што я ў тым атрадзе зрабіў такога? .. Адно толькі цяжкавата было ісці праз праклятыя балоты. Машара. [Валера:] — Можна спачатку на пасадкі [ісці], потым пустку адолець, і напрамкі. Але гэта, мажліва, і цяжкавата табе: лыжкі там няма. Савіцкі. Цяжкавата было спачатку і гаспадарыць [у камуне]. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шарж, ‑у, м.
1. Сатырычная або гумарыстычная манера адлюстравання каго‑, чаго‑н., пры якой захоўваецца знешняе падабенства, але карыкатурна перабольшаны і падкрэслены найбольш характэрныя рысы. Акцёр праводзіць сваю ролю, калі можна так сказаць, «на грані». Дзесьці на самай мяжы, пераступіўшы праз якую, атрымаецца шарж, карыкатура, страціцца рэальнае. Сабалеўскі.
2. Малюнак, партрэт, выкананы ў такой манеры.
3. перан. Карыкатурнае недарэчнае падабенства каго‑, чаго‑н.
•••
Сяброўскі шарж — жартоўны, дабрадушна-гумарыстычны партрэт каго‑н.
[Фр. charge.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
distance [ˈdɪstəns] n.
1. адле́гласць, дыста́нцыя;
at a distance of three miles на адле́гласці трох міль
2. праме́жак ча́су;
At this distance in time I cannot remember. Праз столькі часу я не магу гэтага памятаць.
♦
from a distance здалёк, здалёку;
in the distance удалечыні́;
keep one’s distance трыма́цца ўбаку́;
keep smb. at a distance трыма́ць каго́-н. на зна́чнай адле́гласці
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
span2 [spæn] v.
1. перакрыва́ць (пра арку), наво́дзіць мост, перапра́ву; злуча́ць берагі́ (пра мост); запаўня́ць (прамежак);
The Thames is spanned by many bridges. Праз Тэмзу перакінута шмат мастоў.
2. уключа́ць, ахо́пліваць;
Ніs knowledge spans many different areas. Ён мае шматбаковыя веды.
3. ме́раць, вымяра́ць пя́дзяю;
Can you span an octave on the piano, please. Вазьмі, калі ласка, актаву (адной рукою).
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Аванга́рд. Новае запазычанне праз рускую мову з французский avant‑garde. Пра польскае пасрэдніцтва гаварыць цяжка, бо мы не сустракаем формы авангарда жаночага роду (< awangarda < awangwardja). Фасмер, 1, 58; Шанскі, 1, А, 23.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Анталя́жы, антуля́жы, антыля́жы, ’карункі’ (КТС, Шат., Сцяц., Жд., Інстр. I), анталяжыны, анталяжыкі (КТС) праз польскую (Сцяц. Нар., 143) з франц. entoilage ’палатняная падшыўка’. У бел. з пач. XX ст. (Гіст. лекс., 243).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ато́нне ’астатак, падонкі’ (Касп.). Рус. дыял. ото́нок, ото́ночка ’тонкая абалонка, шкарлупіна’. Няясна. Відаць, ад кораня тон‑ (тонкі) праз дзеяслоў, зафіксаваны ў Даля отонить ’зрабіць тонкім’ (з *otonьnьje). Магчыма, кантамінацыя з адонне (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брэ́нґаць ’бразгаць’ (Сцяц.). Запазычанне (праз *брэ́нкаць) з польск. brzękać ’тс’ (дзе да слав. гукапераймальнай асновы *bręk‑, гл. Слаўскі, 1, 46). Параўн. ст.-бел. бренк, брянк ’звон’, брянкати (< польск.), гл. Булыка, Запазыч., 48.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Булён ’булён, суп з бульбы’ (Сцяшк. МГ, БРС, Шат., Касп., Сцяц. Нар.). Сцяц. (Нар., 48) лічыць, што слова запазычана праз польскую мову. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 240. Параўн. укр. бульо́н ’від бульбы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кля́па 1 ’борт (у адзенні)’ (Сл. паўн.-зах., Нар. сл., Др.-Падб., Сцяшк., Сцяц.). Праз польск. klapa з ням. Klapp ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 488).
Кля́па 2 ’крышка’ (Яруш.). Да папярэдняга слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)