Разло́жысты ’развесісты, раскідзісты (пра дрэва, крону, галіны)’, ’шырокі, адкрыты’, ’які далёка чуецца’ (ТСБМ), ’разгалісты’ (Сл. ПЗБ), ’галінасты’ (Сцяшк. Сл.), ’развесісты’ (Гарэц., Др.-Падб.), рус.дыял.разло́жистый ’які разыходзіцца ў бакі’. Ад раз- і лажыць. Сюды ж разло́г ’абшар, адкрытая прастора’ (ТСБМ), ’прастор, пагоркі, нізіны’ (Сцяшк., Др.-Падб.), разло́г ’рыхлая глеба’ (Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каза́рменны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да казармы, уласцівы ёй. [У семінарыі] дысцыпліна — казарменная. Усё пад суровым халодным наглядам.Таўлай.На гэты шырокі свет дазвалялі глядзець не іначай, як праз вузенькую шчыліну казарменнага акна.Чорны.//перан. Падобны на казарму. Спыніліся каля велізарнага, на выгляд казарменнага будынка.Новікаў.
•••
Казарменнае становішчагл. становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намудры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
Разм. Тое, што і намудраваць. — Вось паглядзі, што мы тут намудрылі, — як бы сарамліва заўважыў .. [Платон Галавач], паказваючы на шырокі разгорнуты ліст паперы на стале.Хведаровіч.Выгнуліся гэтыя два дрэўцы, утварылі арку, а тады ўжо чаго толькі не намудрылі на гэтай арцы снег з марозам!Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падрэ́з1, ‑а, м.
Спец. Жалезная паласа саннага полаза. Каб вазок не кідала на ўхабах, на палоззе пасаджаны падрэзы.Сабаленка.
падрэ́з2, ‑у, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. падрэзаць (у 1, 2 знач.).
2. Падрэзанае месца; надрэз (у 2 знач.). Непадалёку Чубар убачыў шырокі, з вялікім падрэзам пень.Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
copious
[ˈkoʊpiəs]
n.
1) бага́ты, шчо́дры
a copious crop — шчо́дры ўраджа́й
copious tears — шмат сьлёзаў
2)
а) шыро́кі, зьмясто́ўны; по́ўны інфарма́цыі
б) шматсло́ўны, расьця́гнуты
copious vocabulary — бага́ты сло́ўны запа́с
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Во́бад, мн. л. абады (БРС, КТС, Яруш., Грыг., Бяльк.; КЭС, лаг.; Шат., Касп.). Рус.о́бод ’вобад’, обо́да ’кругавы шырокі рэмень конскай шляі па баках каня’, укр.о́бід ’вобад’, ст.-рус., ц.-слав.ободъ, серб.-харв.о̏бо̑д ’край’, славен.обо̑д ’вобад сіта’, польск.obód ’вобад’. Прасл.*obvodъ. З об‑ і вяду (Фасмер, 3, 104).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гмі́на, ‑ы, ж.
Самая дробная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Польшчы. Ваявода Даўнаровіч абяцаў распачаць шырокі наступ на бунтарскія гміны і вёскі са сваімі людзьмі, якіх падбіраў асабіста.Паслядовіч.// Адміністрацыйны цэнтр такой адзінкі, дзе знаходзіцца яе кіруючы апарат. У .. доме каля плошчы размясцілася гміна, куды солтысы носяць садраныя з людзей падаткі.Брыль.
[Польск. gmina з ням.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пале́зці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; пр. палез, ‑лезла; заг. палезь; зак.
Пачаць лезці. Адзін за адным палезлі.. [людзі] на шырокі дуб.Маўр.Юзік палез за пазуху і выняў запалкі.Колас.Толькі ў верасні, калі прайшлі спорныя дажджы, так і палезлі з зямлі і рыжыкі, і казлякі.Шахавец.
•••
Вочы на лоб палезлігл. вока.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папяро́чны, ‑ая, ‑ае.
Які праходзіць, размяшчаецца ўпоперак чаго‑н.; проціл. падоўжны. Узышоўшы на другі паверх, наведвальнікі траплялі ў папярочны шырокі калідор, дзе размяшчалася гардэробная.Машара.З году ў год ствол дрэва таўсцее, на ім як бы нарастаюць чахлы. Гэтыя чахлы ў выглядзе кольцаў добра відаць на папярочным зрэзе бервяна.Штыхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шырокаэкра́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае шырокі экран. [Рэпнік:] — Ты ведаеш, я прыехаў, дык тут усяго нейкіх пару дамоў было. Увесь горад у зямлі быў, у падмурках. А цяпер, бачыш, як раздаўся, вырас. Шырокаэкранны кінатэатр, універмаг, тэхнікум.Кудравец.// Які зроблены, прызначаны для шырокага экрана. Шырокаэкраннае кіно тыпу «Сінерамы», бясспрэчна, мае добрую будучыню.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)