Буроўка ’божая кароўка’ (З жыцця). Гл., акрамя таго, бароўка ’тс’. Відавочна, утварэнне ад асновы бар‑ для абазначэння авечак (гл. падрабязней пад бароўка). Форма буроўка (калі гэта не фанетычная змена), магчыма, узнікла пад уплывам бу́ры?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́біла ’свісток для прынаджвання дзікіх птушак’ (КЭС, Інстр. II). Рус. вабило, в.-луж. wabidło ’вабік’, н.-луж. wabidło ’тс’, славац. vábidło ’прынада’, балг. ваби́ло ’сродак для вабення’, серб.-харв. ва́било. Прасл. утварэнне ад *vabiti.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галадо́ўля ’голад, галадаванне’ (БРС, Касп., Шат.). Як і галадо́ўка, утварэнне ад дзеяслова галадава́ць. Суф. ‑оўля звычайна з’яўляецца пры вытворных назоўніках (для абазначэння дзеяння) ад дзеясловаў з марфемай *ov‑ (*‑ou̯‑): будава́ць — будоўля і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Да́рма́ ’дарма’ (БРС, Шат.). Рус. дармо́, дарма́, дармя́, укр. да́рма́, да́рмо, польск. darmo, чэш. darmo, славен. dármo ’тс’ і г. д. Прасл. *darьmo (утварэнне ад *dariti ’дарыць’). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 4, 192–193.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дасто́йны ’дастойны’ (БРС). Рус. досто́йный, укр. досто́йний, польск. dostojny, чэш. důstojný, балг. досто́ен і г. д. Прасл. *dostojьnъ ’тс’ — утварэнне ад слав. *dostojь ’годнасць’ (гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 85–86; Слаўскі, 1, 157).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дасу́жы ’дасужы’ (БРС). Рус. досу́жий, укр. досу́гий. Утварэнне ад *dosǫgъ ’вольны час; час, вольны ад працы’ (гэта апошняе — дэрыват ад прасл. *dosęg(a)ti). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 81–83; Фасмер, 1, 532.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Прыкарэ́нкаваты (прыкорэ́нковатый) ’нізкі, каранасты’ (стол., Нар. лекс.). Утварэнне ад ко́рань (гл.) з развіццём семантыкі. Параўн. рус. дыял. прикорёнок ’тоўсты і маларослы чалавек’, укр. при́корень ’частка ствала каля кораня, пень; невялікі калок, убіты ў зямлю’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рача́ліна ’балотная рэчка’ (Яшк.), ’месца стоку талай і дажджавой вады, ручаіна’ (мядз., Нар. словатв.), сюды ж рача́льнік ’затока каля рэчкі’ (віл., Сл. ПЗБ). Утварэнне з падвойнай суфіксацыяй рака + ал + іна. Накшталт балаціна ’забалочаная мясціна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапчэ́й зневаж. ’пра таго, хто паволі, марудна ходзіць’ (рагач., Сл. ПЗБ). Утварэнне ад таптаць 1 (гл.) з суф. ‑эй, што абазначае асобу па схільнасці да пэўнага дзеяння з экспрэсіяй асуджэння (Сцяцко, Афікс. наз., Зб).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Балбу́ка падскурная нарасць на целе або на кары дрэва’ (Нас.). Рус. дыял. (зах.) балбу́ка ’тс’. Утварэнне (з аугментатыўным суфіксам ‑ука) ад асновы балб‑ (не вельмі яснага паходжання, параўн. балбе́рка), якая служыць для абазначэння круглых прадметаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)