аплікату́ра, ‑ы, ж.
1. Спосаб размеркавання пальцаў, найбольш зручны пры ігры на музычных інструментах.
2. Лічбавае абазначэнне над нотамі парадку размеркавання пальцаў музыканта.
[Ад лац. applicare — прыладжваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засо́лка, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. засольваць — засаліць; засол. Засолка агуркоў. // Спосаб, якасць салення. Моцная засолка. Халодная засолка рыжыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіфо́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сіфона; з’яўляецца сіфонам. Сіфонная трубка. // Заснаваны на прынцыпе сіфона (у 1 знач.). Сіфонны спосаб разліўкі металу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сядло́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. сядлаць.
2. Спосаб, якім сядлаецца конь; характар сядлання. Спартыўная сядлоўка. Паходная сядлоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыём, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. прыняць.
2. Асобнае дзеянне, рух.
Напісаць артыкул у два прыёмы.
3. Спосаб у ажыццяўленні чаго-н.
Мастацкі п.
4. Збор запрошаных асоб (звычайна афіцыйных) у гонар каго-, чаго-н.
П. у пасольстве.
Наладзіць п. карэспандэнтаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дуэ́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Паядынак дзвюх асоб пры секунданце з выкарыстаннем зброі як спосаб адстойвання годнасці і асабістага гонару.
Выклікаць на д.
Забіты на дуэлі.
2. перан. Барацьба, спаборніцтва двух бакоў.
Шахматная д.
Артылерыйская д. (перастрэлка).
|| прым. дуэ́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эмфа́за, -ы, ж. (спец.).
1. У літаратуры: узмацненне эмацыянальнай выразнасці мовы, якое дасягаецца зменай інтанацыі і выкарыстаннем парадку слоў і розных рытарычных фігур.
2. У лінгвістыцы: спосаб артыкуляцыі, які стварае напружанасць у гучанні некаторых зычных гукаў.
|| прым. эмфаты́чны, -ая, -ае.
Э. націск.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лад², -а і -у, М -дзе і ў ладу́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. -у. Спосаб пабудовы гукарада, арганізацыя музычных гукаў.
2. -а. Папярочнае дзяленне на грыфе струнных музычных інструментаў.
3. мн. Клавішы гармоніка, духавых інструментаў.
Перабіраць лады.
|| прым. ла́давы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Нарошча ’спосаб, прыём, метад’ (полац., Нар. лекс.), нарошч ’раз, спосаб’ (міёр., Нар. сл.), наро́шчы мн. ’прыступы’, параўн.: «Зуб разбалеўся, учора трыма нарошчамі як уздымецца боль…» (мядз., Нар. словатв.). Няясна; наўрад ці ад нараста́ць ’узрастаць, з’яўляцца зноў і зноў’, хаця апошні прыклад мог бы сведчыць у карысць такога паходжання слова, параўн. наварат ’прыём, заход’. Магчыма, да *orzčęti ’пачаць’, параўн. балг. начин ’спосаб’ (*načęti ’пачаць’) і пад., або да ра́ска ’столка’ (міёр., Нар. сл.) з пераходам а > о пад націскам тыпу штаны/штонікі і чаргаваннем тыпу доска/дошчка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гідрамеханіза́цыя, ‑і, ж.
Спосаб правядзення земляных і гордых работ механізмамі, якія выкарыстоўваюць энергію напорнага воднага струменю, што размывае грунт або горную народу. Гідрамеханізацыя вуглездабычы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)