раптоўная сутаргавая спазма мускулатуры гартані, у выніку якой прасвет гартані закрываецца і ўзнікае інспіраторная задышка. Выклікаецца раздражненнем блукаючага нерва пры пападанні іншародных цел у прасвет гартані, валляку, пухлінах, у дзяцей таксама — доўгім плачам, смехам і інш. Пры Л. хворы задзірае галаву, шырока разяўляе рот, у цяжкіх выпадках — смерць ад асфіксіі. Неадкладны зварот па ўрачэбную дапамогу.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
yap
[jæp]1.
n.
1) брэх -у m., га́ўканьне, ця́ўканьне n.
2) Sl.рот -а m.
2.
v.i.
1) га́ўкаць, ця́ўкаць
2) Sl. балбата́ць, лапата́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
бяззу́бы, ‑ая, ‑ае.
Які не мае зубоў. Ад ... голасу [Васілёвай жонкі] прачнулася дзіця, закугакала, пацешна зморшчыўшы носік, раскрываючы ружовы бяззубы рот.Асіпенка.[Старая] смяялася бяззубым ротам, часта моргала вачамі і радасна ківала сівой галавой.Дуброўскі.//перан. Непрынцыповы, пазбаўлены вастрыні. Бяззубая крытыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грэ́баваць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; незак.
Адчуваць агіду, з пагардай адносіцца да каго‑, чаго‑н. Лукаш не грэбаваў нічым, падбіраў усё, што можна было ў рот узяць.Лобан.Юля добры аграном, любіць сваю справу, не грэбуе ніякай работай.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
анкіластаматы́ды
(н.-лац. ankylostomatidae, ад гр. ankylos = сагнуты + stoma, -atos = рот)
сямейства гельмінтаў класа нематодаў, паразітуюць у кішэчніку чалавека і некаторых жывёл.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
перакрыві́ць, ‑крыўлю, ‑крывіш, ‑крывіць; зак.
1.што. Зрабіць крывым, несіметрычным; перакасіць.
2.звычайнабезас.каго-што. Надаць несіметрычны выраз (твару, губам). Апухлы твар .. [Ядзі] перакрывіла.Новікаў.Чалавек запхнуў сала ў рот, але жаваць ужо не мог. Яму звяло сківіцы, перакрывіла рот.Асіпенка.
3.каго. Перадражніць. Я баюся, як г-р-ы-м-л-і-ц-ь, — тонкім дзіцячым галаском перакрывіў .. [Кузьма] дзяўчынку.Хведаровіч.[Ала:] — Валодзька, ведаеш новую навіну!.. — Новая навіна! — перакрывіў яе Валодзя. — Я аб гэтым яшчэ можа тыдзень назад ведаў.Шамякін.— Працава-алі, — перакрывіў Патапавіч, — больш тае гаворкі, як работы.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наадрэ́з, прысл.
Рашуча, катэгарычна. Палонныя наадрэз адмовіліся ісці працаваць на мінамётны завод.«Звязда».Паўлік ужо раскрыў рот, каб наадрэз адмовіць гэтаму прыліпалу Бародзіну, але так нічога і не сказаў.Беразняк.«Ні ў якім разе!» — Адмовіўся сапёр рашуча, наадрэз.Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацугля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго.
Закласці ў рот каню цуглі; закілзаць. — Зацугляй каня, а то, глядзі, разнясе! — крыкнуў наўздагон селяніну другі фурманшчык.Колас./уперан.ужыв.Усе дзівіліся, як Юлька зацугляла Анкуду, шалёную дурноту з галавы выбіла.Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пярхо́та, ‑ы, ДМ ‑хоце, ж.
Разм. Сухі кашаль, пакашліванне ад перасыхання, раздражнення ў горле; перханне. [Антон Жывіцкі], каб задушыць кашаль, — зняў з шыі хустку і амаль цэлы дзень, аж пакуль не мінулася пярхота, заціскаў ёю рот і нос.М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Расі́цца1 ’памалу есці’, звычайна ў прош. ч. з адмоўем не: не расі́лася ’і расінкі ў рот не брата’ (Сцяц.), росі́цца ’браць у рот, перакусваць’ (ТС), rasíś ’пажаданне з’есці, дакрануцца вуснамі’ (Варл.). Да раса́1 (гл.) са зразумелым метафарычным пераносам.
*Расі́цца2 (rʼesʼitysʼa) ’цвісці, квітнець (пра жыта)’ (палес., Выг., Смул.). Параўн. укр.ряси́ти ’быць пакрытым лістамі, пладамі’, серб.-харв.ре́сити се ’прыгажэць’, ресати ’цвісці, распускацца’, балг.ря́сам ’цвісці, пакрывацца пупышкамі’, реся́ 3 ас. адз. л. ’выпускаць вусікі, распушвацца, цвісці (пра расліны)’. Гл. з іншым вакалізмам расаваць, укр.роси́ты ’цвісці (пра жыта)’ і пад., усё да *ręsa (Смулкова, Białoruś, 229), гл. раса́2.