саракапя́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Разм. Гармата з калібрам ствала ў сорак пяць міліметраў. Здрыганулася зямля, захадзіла хадуном у рацэ вада, як закіпеўшы: сталі біць саракапяткі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

за́хады, ‑аў; адз. няма.

Меры, якія‑н. дзеянні, накіраваныя на дасягненне пэўнай мэты. Рабіць захады. Прымаць захады. □ Смех і жарты не сціхалі хвілін пяць, нягледзячы на самыя знергічныя захады Ніны Іванаўны. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пламбі́р ​1, ‑у, м.

Высокагатунковае марожанае з арэхамі, ягадамі, шакаладам і пад. Толькі аднаго пламбіру на халадзільніку робяць пяць гатункаў. «Беларусь».

[Ад геагр. назвы.]

пламбі́р ​2, ‑а, м.

Прыстасаванне для накладвання пломбы (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чацвярта́к, ‑вертака, м.

1. Уст. Сярэбраная манета вартасцю ў чвэрць рубля; дваццаць пяць капеек.

2. Надзел, кавалак зямлі, роўны прыблізна 1,5 дзесяціны. Ды і што было рабіць дома на жвірыстым чацвертаку? Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыпыні́ць, прыпуні́ць ’спыніць рух на некаторы час; перастаць рабіць што-небудзь’; ’даць прыпынак, прытулак, схованку’ (ТСБМ, Яруш., ТС), пріпыніті ’спыніць, абразуміць’ (Бес.). Прэфіксальны дзеяслоў з коранем пін‑ (гл. пну, пяць). Аб змяненні і > ы ў корані гл. апыну́цца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адцяга́ць сов., разг.

1. (долго проносить одежду, обувь) оттаска́ть;

пяць гадо́ў ~га́ў бо́ты — пять лет оттаска́л сапоги́;

2. (кончить волочить) отволочи́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

◎ Папо́нка гунька для нашэння травы’ (Шат.), ’хустка’ (Мат. Гом.), попонка ’гунька’ (ТС), попона ’гунька’ (Сл. Брэс.), папайя ’доўгае неахайнае адзенне’ (З нар. сл.). Рус. попона ’гунька’, укр. попо́ня ’тс’. Звязана з апона, пяць < і, апінаць (гл. Фасмер, 3, 327).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бегатня́, ‑і, ж.

Тое, што і беганіна. Праз хвілін пяць.. [Міхалка], стомлены за дзень бегатнёй за каровамі, моцна спаў. Чорны. І толькі .. [Рыгор] паспеў падысці к дзяўчыне, як сярод пасажыраў падняўся рух і бегатня. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

матацыкле́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да матацыклета, матацыкла. У пяць гадзін раніцы нас падымае на ногі страшэнны трэск і гул матацыклетных і веласіпедных матораў. Нядзведскі. // Звязаны з яздой на матацыклах. Матацыклетнае спаборніцтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

недада́ць, ‑дадам, ‑дадасі, ‑дадасць; ‑дададзім, ‑дадасце, ‑дададуць; зак., што і чаго.

Даць, выдаць менш, чым належыць. Недадаць пяць рублёў. // Вырабіць, выпусціць на якую‑н. колькасць менш, чым было запланавана. Цэх недадаў сто матораў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)