1.‑а. Прыбор, прыстасаванне для рэгулявання, замацоўвання чаго‑н.
2.‑у. Спец. Хімічныя рэчывы, якімі фіксуюць клеткі, тканкі, органы для захавання іх прыжыццёвай структуры.
3.‑а. Той, хто фіксуе (у 2 знач.) што‑н. У сучасным мастацтве, гаворыць Міхась Савіцкі, ёсць нямала прыкладаў, калі натура бярэ верх. Творца становіцца фіксатарам.«Маладосць».
[Фр. fixateur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АСТЭРАКАЛАМІ́Т
(Asterocalamites),
дрэвападобная расліна, якая адносіцца да членістасцябловых з позняга дэвону, ранняга карбону. Вонкавая паверхня сцябла мае падоўжныя рэбры, якія прадаўжаюцца ў сумежных міжвузеллях. Лісце ў кальчаках, якія паўторна разгаліноўваюцца, генератыўныя органы ў выглядзе рыхлых шмат’ярусных стробілаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ао́рта
(н.-лац. aorta, ад гр. aorte)
галоўная артэрыя крывяноснай сістэмы, якая ідзе ад сэрца і забяспечвае ўсе органы цела кроўю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АБЛАСНЫ́Я ПАДПО́ЛЬНЫЯ КАМІТЭ́ТЫ ЛКСМБу Вялікую Айчынную вайну, кіруючыя камсамольскія органы на тэр. Беларусі, акупіраванай ням.-фаш. захопнікамі. Дзейнічала 10 абласных падпольных камітэтаў: Гомельскі, Пінскі (з 1941), Віцебскі, Магілёўскі (з 1942), Баранавіцкі, Беластоцкі, Брэсцкі, Вілейскі, Мінскі, Палескі (з 1943). Накіроўвалі дзейнасць падп. 6 міжрайкомаў, 5 міжрайцэнтраў, 13 гаркомаў, Лідскага гаркома-райкома, 189 райкомаў ЛКСМБ, якія аб’ядноўвалі больш за 2500 пярвічных арг-цый у партыз. фарміраваннях, каля 3 тыс.падп. камсамольскіх і 335 маладзёжных антыфаш. арг-цый, амаль 80 тыс. камсамольцаў-партызан і больш за 20 тыс. камсамольцаў-падпольшчыкаў. Некат. абкомы мелі друкаваныя органы (гл. ў арт.Друк падпольны).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЕ́ННА-ТАПАГРАФІ́ЧНАЯ СЛУ́ЖБА, спецыяльная служба ва ўзбр. сілах, прызначаная для тапагеадэзічнага забеспячэння войск у мірны і ваен.час. Мае свае органы ў штабах злучэнняў і аператыўных аб’яднанняў, тапагр., аэрафатаграфічныя атрады, ваен.навуч. ўстановы, картаграфічныя ф-кі і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ула́да, -ы, ДМ -дзе, ж.
1.адз. Права і магчымасць распараджацца кім-, чым-н., падпарадкоўваць сваёй волі.
Бацькоўская ў.
Перавысіць уладу.
Выпусціць каго-, што-н. з-пад сваёй улады.
Траціць уладу над сабой (губляць самакантроль). Быць ва ўладзе або пад уладай каго-, чаго-н. (пад уздзеяннем, уплывам; кніжн.). Пад уладай пачуццяў (перан.).
2.адз. Палітычнае панаванне, дзяржаўнае кіраванне і яго органы.
Вярхоўная ў.
Выканаўчая ў.
Быць ва ўладзе.
Прыйсці да ўлады.
3.мн. -ы, ула́д. Асобы з урадавымі і адміністрацыйнымі паўнамоцтвамі.
Мясцовыя ўлады.
◊
Ваша ўлада — рабіце, што хочаце, ваша справа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уяўле́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Стварэнне ў думках вобраза каго-, чаго-н. ці ўзнаўленне ў свядомасці атрыманых раней успрыманняў, а таксама канкрэтны вобраз прадмета ці з’явы, які раней уздзейнічаў на органы пачуццяў, а ў гэты момант непасрэдна не ўспрымаецца свядомасцю.
Ва ўяўленні паўсталі эпізоды вайны.
Зрокавыя ўяўленні.
2. Псіхічны працэс, які заключаецца ў стварэнні новых вобразаў на аснове ўжо наяўных шляхам іх пераўтварэння (спец.); творчая фантазія.
У. мастака.
3. Разуменне, веданне чаго-н.
Не мець ніякага ўяўлення пра што-н. Скласці сабе ў. пра што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гамалагі́чны
(ад гамалогія)
які мае аднолькавыя адносіны да чаго-н., падобны;
г-ыя рады — групы арганічных злучэнняў з аднолькавымі хімічнымі ўласцівасцямі і падобнай будовай;
г-ыя органы — органы жывёл і раслін, якія маюць у асноўным аднолькавую будову, але выконваюць розныя функцыі (напр. рука чалавека і крыло птушкі); параўн.аналагічны 2.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Scham
f -
1) со́рам, сарамлі́васць
vor ~ — aд со́раму
vor ~ vergéhen* — не ве́даць куды́ дзе́цца ад со́раму
~ ábtun* — забы́цца пра со́рам
2) палавы́я о́рганы, со́рам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
геафі́ты
(ад геа- + -фіты)
травяністыя расліны, у якіх органы вегетатыўнага аднаўлення развіваюцца ў глебе (напр. бульба, цыбуля i інш.); належаць да крыптафітаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)