Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ingentibus inhians divitiis etiam mediocres amittit
Хто прагне вялікага багацця, губляе нават сярэдняе.
Кто жаждет большого богатства, теряет даже среднее.
бел. Хто хоча надта многа, той не мае і мала.
рус. Много желать ‒ добра не видать. За большим погонишься ‒ малое потеряешь.
фр. A vouloir trop obtient peu (Много желаешь, мало получаешь).
англ. Let well alone (Оставьте добро в покое, т. е. от добра добра не ищут).
нем. Wer zuviel faßt, läßt viel fallen (Кто слишком много хватает, у того мимо падает). Zuviel zerreißt den Sack (Излишек рвёт мешок).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
будзёнавец, ‑наўца, м.
Баец Першай Коннай арміі, якой камандаваў С.М. Будзённы ў гады грамадзянскай вайны. Сцёпа і цешыўся з жарэбчыка, і пяшчотна гладзіў па лысінцы, і называў яго самымі ласкавымі словамі. А гэта дзядзьку Мікалаю, старому будзёнаўцу, надта спадабалася.Якімовіч.Ішла будзёнаўцаў калона, Спынілася ля нашых хат.Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кампрэ́с, ‑а, м.
Павязка, звычайна змочаная вадой або лекавым растворам, якая накладваецца на хворае месца з лячэбнымі мэтамі. Сагравальны кампрэс. Пакласці кампрэс. □ Наталля Пятроўна спрытна раскруціла з шыі дзяўчынкі хусткі, анучкі, вату — дамашні кампрэс.Шамякін.— У вас галава надта гарачая, кампрэс увесь час не аднімаем, — пачуў .. [Андрэй] прыемны голас.Галавач.
[Фр. compresse.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каню́шня, ‑і, ж.
1. Памяшканне для коней. Паблізу рачулкі размяшчаўся гаспадарчы двор — канюшня галоў на сорак, кароўнік і свінарнік.Хадкевіч.[Коні] былі рахманыя, павольныя, надта цягавітыя стварэнні, стаялі ў пабеленай канюшні, крытай бляхаю.Мікуліч.
2.Неадабр. Пра бруднае запушчанае памяшканне.
•••
Аўгіевы канюшні — тое, што і аўгіевы стайні (гл. стайня).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маг, ‑а, м.
1. Той, хто нібыта валодае тайнамі магіі; чарадзей, чараўнік. //перан. Пра чалавека, які робіць што‑н. надта лёгка і лоўка. Мы ведаем цяпер Тваё імя, Купала, Вялікіх песень маг І сэрцаў валадар.Глебка.
2. На Старажытным Усходзе — жрэц, які спраўляў рэлігійныя абрады і прадказваў будучае.
[Грэч. mágos ад перс. muğ — вогнепаклоннік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распо́ўзлы, ‑ая, ‑ае.
Які страціў пэўныя абрысы, форму. Распоўзлымі сінімі літарамі бацька паведамляў навіны не надта радасныя.Навуменка.Я аж засмяяўся ад параўнання такога элегантнага з выгляду чалавека ў капелюшы з чарвівым, распоўзлым ад часу грыбам.Сабаленка.// Размоклы; раскіслы. Пасля доўгага.. дажджу гатка, мусіць, і сама распоўзлая стала.Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зая́длы
(польск. zajadły)
1) які надта прыахвоціўся да чаго-н. (напр. з. танцор);
2) які вядзецца, выконваецца з асаблівай упартасцю, напорыстасцю (напр. з-ая барацьба);
3) злосны, задзірысты (напр. з. чалавек).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
аршы́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Старая мера даўжыні, роўная 71,12 см, якой карысталіся ў Беларусі, Расіі да ўвядзення метрычнай сістэмы.
2. Лінейка, планка такой даўжыні для мерання.
◊
Мераць на свой аршын — меркаваць пра што-н. са свайго пункту погляду, аднабакова (разм.).
Нібы (быццам) аршын праглынуў — пра чалавека, які стаіць або сядзіць ненатуральна прама (разм.).
Аршын з шапкаю — пра малога, невысокага чалавека (разм.).
|| прым.аршы́нны, -ая, -ае.
Пісаць аршыннымі літарамі (надта вялікімі; жарт.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пля́ма, -ы, мн. -ы, плям, ж.
1. Месца іншай афарбоўкі на якой-н. паверхні, а таксама месца, забруджанае чым-н.
Радзімая п.
Чарнільная п.
Белая п. (на геаграфічнай карце: абазначэнне недаследаванай мясцовасці; таксама перан.: пра што-н. невядомае, нявывучанае). Жоўтая п. (у сятчатцы вока: месца, вельмі чуллівае да святла; спец.).
2.перан. Што-н. ганебнае, надта непрыемнае.
П. на рэпутацыі.
|| памянш.пля́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)