фарту́на, ‑ы, ж.
Кніжн.
1. Удача, поспех; шчаслівы лёс. Дземідзецкі адчуў, што фартуна, нарэшце, павярнулася да яго сваім тварам. Новікаў.
2. Уст. Багацце, маёмасць. Госці раз’ехаліся, і Казімір Рэклайціс, гаспадар бацькоўскай фартуны, стаў жыць адзін, праводзячы час з парабкамі. Пестрак.
[Лац. fortuna.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рухо ст.-бел. ’вопратка’ (Ст.-бел. лексікон). Стараж.-рус. рухо ’скарб, манаткі’, рус. ру́хо ’адзенне’, польск. rucho ’тс’, кашуб. rëxë ’старое адзенне’, чэш. roucho ’святочнае адзенне, строй’, славац. rúcho ’тс’, серб.-харв. ру̏хо ’вопратка’, славен. rúho ’палатно, прасціна’, балг. ру́хо ’адзенне, вопратка’, макед. руво ’тс’. Прасл. *ruxo ’рухомая маёмасць, у прыватнасці, адзенне’, утворана ад *rušiti (гл. рушыцца, рухаць), звязана таксама з *rъvati (гл. рваць), гл. Брукнер, 467; Фасмер, 3, 524; Скок, 3, 167; Шустар-Шэўц, 2, 1254; SEK, 4, 190. Сюды ж рухамоцце, рухмаццё ’рухомая маёмасць, манаткі’, рухматло́ ’тс’ (Ласт.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пагарэ́ць, -ру́, -ры́ш, -ры́ць; -ры́м, -рыце́, -ра́ць; -ры́; зак.
1. Страціць дом, маёмасць у выніку пажару, а таксама згарэць — пра ўсё, многае.
Адбудаваліся тыя, хто пагарэў.
Многія вёскі ў час вайны пагарэлі.
2. перан., без дап. і на чым. Пацярпець няўдачу (разм.).
П. на злоўжыванні службовым становішчам.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарэць некаторы час.
Свяча пагарэла і пагасла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рухо́мы, -ая, -ае.
1. Здольны рухацца, які можа рухаць.
Р. блок.
2. Які пераязджае з месца на месца.
Р. лазарэт.
3. Які можа змяняцца ў залежнасці ад умоў; які хутка развіваецца, мяняецца.
Рухомыя формы арганізацыі.
Рухомая з’ява.
○
Рухомая маёмасць (спец.) — такая, якая можа быць перамешчана з месца на месца.
Рухомы састаў — сукупнасць сродкаў аўтамабільнага, чыгуначнага і іншых відаў транспарту.
|| наз. рухо́масць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лега́т2
(лац. legatum = належнае па завяшчанню)
выкладзенае ў завяшчанні даручэнне выплаціць якой-н. асобе пэўную суму або перадаць ёй пэўную маёмасць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
павыно́сіць, ‑ношу, ‑носіш, ‑носіць; зак., каго-што.
1. Несучы, выдаліць, выставіць адкуль‑н. усё, многае або ўсіх, многіх. Пакой Ганны Сымонаўны аж пабольшаў, калі з яго павыносілі ўсю маёмасць. Дубоўка.
2. Вывезці, вымчаць адкуль‑н. усіх, многіх. Коні павыносілі байцоў на дарогу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскла́сціся 1, ‑кладуся, ‑кладзешся, ‑кладзецца; ‑кладзёмся, ‑кладзяцеся; зак.
1. Разм. Раскласці, размясціць свае рэчы, маёмасць. Ганька таксама расклалася з лялькамі тут жа на лаве, каля мацеры. Васілевіч.
2. Прыняць раскладзены выгляд. Ложак лёгка расклаўся.
раскла́сціся 2, ‑кладзецца; зак.
Раздзяліцца на састаўныя часткі, элементы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даве́рыць сов. дове́рить; вве́рить; пове́рить;
ён ~рыў мне сваю́ маёмасць — он дове́рил мне своё иму́щество;
д. сваю́ та́йну дру́гу — вве́рить (пове́рить) свою́ та́йну дру́гу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Domäne
f -, -n
1) гіст. дзяржа́ўная маёмасць
2) во́тчына
3) перан. галіна́ (ведаў)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Méine
das ~ — маё, мац маёмасць
die ~n — мае́ ро́дныя, мае́ сваякі́, мац сям’я́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)