Перама́рчыць ’выдаткаваць без разліку’, ’замучыць, давесці да згубы; сапсаваць’ (Ян.), pieramarczyć (hroszy) ’схаваць, перахаваць (каб не маглі знайсці)’ (Арх. Федар.). З польск. дыял. przemarcyć ’выменяць на што-небудзь’, якое з ням. markten ’таргавацца’, ’гандляваць’ (Варш. сл., 5), або да маро́чыць ’дурыць, абманваць’, гл. маро́ка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скілу́ндзі ‘скручаны здор у форме рулета’ (ігн., Сл. ПЗБ). Параўноўваецца з літ. дыял. skelúndzis, літар. skilándis ‘страўнік, напханы мясам’ (там жа), запазычана ў старабеларускую мову з літоўскай (1506 г., Булыка, Лекс. запазыч., 119); меркаванні пра польскае пасрэдніцтва (Анікін, Опыт, 280) цяжка давесці. Гл. таксама шкілундзя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
замардава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., каго-што.
1. Змучыць, знясіліць цяжкай працай, жорсткім абыходжаннем і пад.; змардаваць. Замардавалі дзяўчыну. Кожны дзень, як конь у тапчаку, ідзе і ідзе. Чарнышэвіч.
2. Катаваннямі давесці да смерці; замучыць. Замардавалі Браніславу, замуравалі ў камян[я]х. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напла́каць, ‑плачу, ‑плачаш, ‑плача; зак.
1. што і чаго. Разм. Праліць нейкую колькасць слёз. Ад прыгону-гора, ад паноў, ад катаў слёз стаяла мора, што мужык наплакаў. Машара.
2. што. Плачучы, давесці да чырвані, прыпухласці (вочы).
•••
(Як) кот наплакаў гл. кот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недапячы́, ‑пяку, ‑пячэш, ‑пячэ; ‑пячом, ‑печаце; пр. недапёк, ‑пякла, ‑пякло; заг. недапячы; зак.
1. што. Не зусім добра прапячы; не давесці пячэннем да поўнай гатоўнасці. Недапячы хлеб. Недапячы яечню.
2. што і чаго. Выпечы, спячы менш, чым патрэбна. Недапячы пуд хлеба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раз’ю́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., каго.
Давесці да шаленства, ярасці. — Давай! Давай! — нецярпліва гулі людзі, каб нас больш раз’юшыць. Карпюк. Суд наклаў на яе сто рублёў штрафу. Гэта так раз’юшыла Марфу, што яна не памятала, як выскачыла на вуліцу. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сту́заць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Затузаць, зацягаць. Стузаць каня.
2. перан. Давесці да хворага, нервовага стану, змучыць. Усё гэта так .. [Сідора] знервавала, так стузала, што ён увачавідкі адзначаў, як рабілася яму цяжка і невыносна ў вікураўскіх абставінах. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пурзго́ліцца ’боўтацца ў місцы з ежай’ (мядз., Нар. словатв.), пурзоліцца экспр. ’неахвотна есці; пэцкацца’; перан. ’дурэць’ (мядз., брасл., паст., Сл. ПЗБ). Гукапераймальнае, параўн. пу́ргаць ’сёрбаць’, рус. смал. пу́рзацца ’марудна і неакуратна есці’, пурзоніцца ’тс’. Грынавяцкене (Сл. ПЗБ) лічыць запазычаным з літ. purzlóti, burzlóti ’тс’, што цяжка давесці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разары́ць разм
1. (разбурыць) zerstören vt; verwüsten vt, verhéeren vt (апусташыць);
2. (давесці да галечы) ruiníeren vt, zu Grúnde ríchten, in den Ruín tréiben* [bríngen*]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дакрыча́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак., каго.
Разм.
1. Голасна завучы каго‑н., прымусіць адклікнуцца, прыйсці; дазвацца. — А я да вас сюды яшчэ ўчора вечарам прыйшоў. Крычаў, крычаў. Так і не дакрычаўся вас. Няхай.
2. Крыкам давесці сябе да непрыемных вынікаў. Дакрычацца да хрыпаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)