По́чапка, по́чап, по́чапак, по́чапень, по́чэп, по́чэпка, почо́пка ’вяровачка для падвешвання чаго-небудзь’ (ТСБМ, Шат., Мат. Гом., Ян.), ’дужка ў вядры’ (ТСБМ, Бяльк.), ’прывязка (пугі да пугаўя)’, ’вяроўка, прывязаная да калыскі’ (Сл. ПЗБ), сесці на по́чапку ’на кукішкі’ (гродз., Сл. ПЗБ), по́чэп ’вілы’ (Сл. Брэс.), ’месца вешаць адзенне’ (Сцяшк. Сл.), по́чып ’вочап’ (Юрч. Вытв.), ст.-бел.почепити ’зачапіць’, укр.почепи́ти ’зачапіць’. Утворана ад дзеяслова пачапі́ць (гл.), як завязка ад завяза́ць (Сцяцко, Афікс. наз., 24, 46–47). Гл. таксама пачапе́йка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tense
I[tens]1.
adj.
1) ту́га наця́гнуты
a tense rope — ту́га наця́гнутая вяро́ўка
2) напру́жаны
tense nerves — напру́жаныя нэ́рвы
a tense moment — напру́жаны мо́мант
2.
v.t.
1) мо́цна, ту́га наця́гваць
2) напру́жваць
He tensed his muscles — Ён напру́жыў муску́лы
II[tens]
n., Gram.
час -у m. (дзеясло́ва)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Нарожны ’вуглавы, навугольны, краевугольны’ (Нас., Гарэц.), ст.-бел.нарожный ’тс’ (1508 г.); сюды ж нарожнік ’дзве сцяны хлява, зрубленыя ў вугал’ (Юрч.), ’падстрэшак’ (Ян.), ’рог страхі’ (Гарэц., Др.), ’кут у гумне каля варотаў’ (Бяльк.), ’наканечнік у драўляных вілах’ (Нас.), нару͡ожнік ’вяроўка на рагах валоў’ (Бесар.), ст.-бел.нарожникъ ’першы капец, ад якога пачыналася вымярэнне ўгоддзяў’ (Гарб.). Да рог ’рог, вугал’; меркаванне пра запазычанне ст.-бел.нарожный ’вуглавы’ са ст.-польск.narożny (Булыка, Лекс. запазыч.), улічваючы геаграфію і семантыку слоў, не мае падстаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
twine
[twaɪn]1.
n.
1) ссука́ная ні́тка, вяро́ўка
2) ссука́ньне, зьвіва́ньне, скру́чваньне n.
2.
v.t.
1) ссука́ць; віць, зьвіва́ць
2) абвіва́ць; абхапля́ць
The child twined her arms about her mother’s knees — Дзіця́ абхапі́ла рука́мі ма́тчыны кале́ні
3.
v.i.
віцца, абвіва́цца
The ivy twines around the tree — Плюшч віе́цца вако́л дрэ́ва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
блок1, ‑а, м.
Прасцейшае прыстасаванне для падняцця грузаў у выглядзе кола з жолабам, цераз якое перакінуты вяроўка, канат або ланцуг.
[Англ. block.]
блок2, ‑а, м.
Аб’яднанне дзяржаў, палітычных партый, груповак для сумесных дзеянняў. Ваенны блок. Блок камуністаў і беспартыйных.
блок3, ‑а, м.
1. Частка якой‑н. пабудовы, прылады, машыны і пад., якая сама складаецца з дэталей, элементаў. Блок цыліндраў. Блок матора. □ [Максім:] — Сам жа [Косця] прасіў паказаць будаўніцтва суцэльнымі блокамі.Грамовіч.
2. Штучна зроблены з бетоннай сумесі будаўнічы камень у выглядзе вялікай цагліны. Пустацелы блок. Шлакабетонны блок.
3. Комплекс будынкаў, якія маюць аднолькавае прызначэнне. Блок цэхаў жалезабетонных вырабаў. Хірургічны блок. Лагерны блок. □ Блокамі называюць баракі. Іх дзесяткаў чатыры, усе выходзяць тарцамі на адзіную вуліцу.Карпюк.
[Фр. bloc — аб’яднанне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
снасць, ‑і, ж.
1.зб. Сукупнасць інструментаў, прылад, прыстасаванняў для якога‑н. занятку. Яго [бурштын] не краналі тапор і піла. Тады не было гэтай снасці.Бялевіч.[Руцкі:] — Вясна на дварэ, сеяць трэба, снасць патрэбна, колы трэба.Чорны.Снасць зарыпела, нешта злёгку трэснула, і воз з сенам, здрыгануўшыся, выкаціў на пагорак.Ляўданскі.Кабета .. каялася, што не пакінула агародную снасць на сваім участку.Кулакоўскі.// Прылады і прыстасаванні для рыбнай лоўлі. А рыбацкая снасць — сетка, нераткі, вуды — была ў.. [дзядзькі Марціна] адмысловая.Колас.— Рыбку? — запытаў Шэмет, паказваючы на снасці. [Мужчына:] — Думаю прайсці. Бывае, што карась бярэ.Лобан.
2. Канат, вяроўка і пад., якія служаць для кіравання парусамі і пад. Матросы пад камандай боцмана ўмацоўвалі снасці, прыбіралі з палубы ўсё, што нельга было замацаваць.Бяганская.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́ўза, прі́вза, прі́зва, пры́взы, прэ́взэ ’палкі, якімі ўзмацняецца стог’ (Выг.), сюды ж пріўзу́к, прузу́к ’раменьчыкі, якімі звязваюцца часткі цэпа’ (Выг.); пры́зва ’пара маладых бяроз, звязаных верхавінамі, якія кладуцца на верх стога’ (Сіг.) з метатэзай элементаў кораня. Параўн. рус.дыял.при́уза, при́у́з, при́вза ’цэп’; ’раменьчык, які змацоўвае біч і дзяржанне цэпа’; ’вяроўка, завязка’, таксама приву́з, при́вуза ’тс’, ст.-рус.привяза ’тс’, славац.privez, priveza ’тс’, серб.-харв.прѝвеза, прѝвезак ’тс’, балг.при́вез ’тс’. Прасл.*privęzъ, *privęza, вытворнае ад *privęzati (Фасмер, 3, 368; БЕР, 5, 700). Гл. пры́вязь, прузак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прывяза́ццасов.
1.в разн. знач. привяза́ться;
п. по́ясам да слупа́ — привяза́ться по́ясом к столбу́;
4.перен. привяза́ться (к кому), увяза́ться (за кем);
да нас ~за́ўся саба́ка — за на́ми увяза́лась соба́ка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
halfway
[,hæfˈweɪ]1.
adv.
1) да пало́вы
2) a rope reaching only halfway — вяро́ўка дастае́ то́лькі да пало́вы
3) напало́ву
The morning is halfway over — міну́ла ўжо́ пало́ва ра́ніцы
to go or meet halfway — сыйсьціся на поўдаро́зе, пагадзі́цца на што, ісьці́ на састу́пкі
2.
adj.
1) на поўдаро́зе
2) недастатко́вы, няпо́ўны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Жужу́лачкі ’самаробныя цацкі з касцей, у якіх прадоўбваюць дзірачкі і ўцягваюць нітачкі’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. журжа1 ’тс’ (?), жураўка ’калодка з дзіркай (у прыладах)’. Параўн. яшчэ рус.тул.жижо́лка ’вяроўка’. Калі па сувязі з дзеясловам, што мае значэнне ’гусці’, магчыма суадносіць з коранем жужэць (гл.). Некаторыя іншыя магчымасці гл. журжа1. Фіналь ‑ачкі яўна суфіксальнага характару (< *‑ъk‑ьk‑i). Калекцыю агульнаслав. слоў на *‑i‑ гл. Мейе, Études, 2, 412–421; корань *geu‑ ’згінаць, скручваць’ мог мець пашырэнне ‑l‑ (Покарны, 1, 396–397; гл. жулёмак), першае жу‑ можа быць экспрэсіўным паўтарэннем. Гл. яшчэ жужалкі. Няясна.