Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Зіпу́н ’даўняя верхняя вопратка’. Рус.зипу́н. Ст.-рус.зипунъ (1583 г.), зипунецъ (1577 г.), зипунишко (1568 г.). Ст.-бел.зипунъ (1552 г.). Верагодна, з новагрэч.ζιπούνι < венец.zipón < іт.giubbone (параўн. юбка). Фасмер, Этюды, 63–64; Булыка, Запазыч., 122; Шанскі, 2, З, 92. Менш верагодная думка, што зіпун < тур.zubun, zybun. Шыпава, Сл. тюрк., 139; Кубанава. О тюркизмах русской диалектной лексики, 1967, 32–34. Супраць Фасмер, 2, 98 (дзе іншая літ-pa). Дзмітрыеў (Строй, 534, 558, 565) не ўключыў слова ў спісы цюркізмаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
maternity
[məˈtɜ:rnəti]1.
n.
1) мацяры́нства n.
2) мацяры́нскасьць f.
2.
adj.
1) maternity clothes — во́пратка для цяжа́рнае жанчы́ны
2) радзі́льны
a maternity ward — радзі́льнае аддзяле́ньне
maternity hospital — радзі́льны дом
maternity leave — дэкрэ́тны адпачы́нак
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БУ́РКА,
1) мужчынская вопратка з башлыком, якую надзявалі ў дарогу, у халоднае дажджлівае надвор’е паверх кажуха ці світкі. Як тып вопраткі прыйшла ў Еўропу з Усходу (тэрмін лічыцца персідскім). На Беларусі вядома з 17 ст., з канца 19 ст. пад уплывам гар. касцюма замацавалася ў сял. асяроддзі. Шылі буркі з саматканага валенага сукна цёмных колераў прамога крою, двухбортнай, з адкладным каўняром, шырокім хлясцікам (поясам), праразнымі кішэнямі. Святочныя буркі ўпрыгожвалі дэкар. строчкай і нашыўкамі чорнага ці чырвонага сукна, тасьмы. Да 1950-х г. бытавала амаль па ўсёй Беларусі (у некаторых мясцовасцях наз. бурносам).
2) Святочная ўзорыстая спадніца з паўшарсцяной валенай саматканкі ў маларыцкім строі. Ткалі буркі камбінаваным спосабам: узор выконвалі бранай, фон — шматнітовай тэхнікай, шылі з 4—5 полак адносна кароткай (закрывала калені), запрасоўвалі ў буйныя складкі. Для яе характэрны вытанчанасць геам. арнаменту, строгая ўраўнаважанасць шэра-белых і карычнева-чырвоных папярочных палос, якія пераходзілі ў больш шырокі дамінуючы шляк па нізе. Буркі насілі да 1940-х г. 3) Лямцавы плашч у народаў Каўказа.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
лахманы́, ‑оў; адз. лахман, ‑а, м.
Разм.
1. Старое, паношанае або падранае адзенне; лахмоцце. Жабрачыя лахманы. □ [Саша] адразу ж залезла з дачкой на печ, загарадзілася рознымі лахманамі, каб не было відаць.Шамякін.Дзіравыя лахманы ледзь прыкрываюць худыя целы.Лынькоў.
2. Кавалкі, абрыўкі адзення, матэрыі. Полы кажушка канчаліся .. абтрэпанымі лахманамі, якія пры хадзе і пры ветры рабілі вельмі смешныя рухі.Колас.Вопратка на .. [палонных] была парванай, звісала лахманамі.М. Ткачоў./ Пра шматкі, абрыўкі дыму, туману, хмар і пад. Трубы густа дымілі, і брудныя лахманы дыму паўзлі па блакіце неба.Гамолка.Землі дрыжаць, лахманамі хмары падаюць глуха за небасхіл.Русецкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стапта́цца, стопчацца; зак.
Знасіцца, збіцца, скрывіцца, стаць непрыгодным для носкі (пра абутак). У Мінску я адпачыў і набыў сабе новыя шчыблеты, бо старыя стапталіся дарэшты.Бажко.[Партызаны] зноў у дарозе. І ўдзень і ўначы ідзе дробны золкі дождж. Нізка над зямлёй бягуць свінцовыя хмары. Восень. Да ўсяго, вопратка наша парвалася, абутак стаптаўся.Дзенісевіч.// Стаць непрыгодным ад доўгага карыстання (пра тое, па чым ходзяць). Стаптаны дыван. □ Прыступкі ганка раней былі белыя, мармуровыя, ды, відаць, стапталіся: заменены гранітам.«Маладосць».//перан. Пастарэць, аслабець, змарнець. Ляцеў дамоў і дома заўважаў, Што ўжо зусім стапталася бабуля І пастарэў, і занядужаў бацька.Чэрня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
täglich
1.
a штодзённы, дзённы
das ~e Lében — штодзённае [бу́днічнае] жыццё
das ist éine ~e Erschéinung — гэ́та звыча́йная спра́ва
das ~e Kleid — будзённая во́пратка
2.
adv ко́жны дзень; з ко́жным днём
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
attire
[əˈtaɪər]1.
n.
во́праткаf.; убо́р -у m., убра́ньне n.
Earth in her rich attire — Зямля́ ў сваім бага́тым убра́ньні
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Каламя́нка ’густая моцная льняная тканіна’ (БРС, ТСБМ, Гарэц.), ’палатняная блуза’ (Др.-Падб.). Наяўнасць слова толькі ў літаратурнай мове не дазваляе вызначыць крыніцу запазычання. Укр.каламайка (у Грынчэнкі), рус.коломенка і коломёнка, коломийка (Фасмер, 2, 294), аднак статус няясны. У рус. мове лічыцца запазычаннем праз ням.Kalamank, kalmank або гал.kal(a)mink ’гладкая льняная або пяньковая тканіна’, з с.-лац.camelāncium (Фасмер, 2, 294–259), дзе ням. словы з с.-лац.calamancum, якое шэрагам аўтараў тлумачыцца як утворанае на базе с.-грэч.καμηλάνκιον ’вопратка з вярблюджай воўны’, гл. Бернекер, 1, 471; Фасмер, 2, 164.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
luźny
luźn|y
1. свабодны, прасторны;
~e ubranie — прасторная (гаматная) вопратка;
2. разрозны; асобны;
~y szyk — вайск.. разамкнуты строй;
~e uwagi — асобныя заўвагі (нататкі);
luźny kontakt — несістэматычныя кантакты (стасункі)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)