Verbum

дане́сціся, ‑нясецца; пр. данёсся, ‑неслася; зак.

Пашырыўшыся, наблізіўшыся, зрабіцца чутным (пра гукі, пахі і пад.). Нявідны адчуў нейкую радасць, калі да яго слыху данёсся.. шчэбет дзіцячых галасоў. Колас. Да Злобіча данеслася конскае тупанне, парыпванне драбінак — ехаў абоз. М. Ткачоў. // Зрабіцца вядомым (пра чуткі, весткі і пад.). Да людзей данеслася радасная вестка.

вы́красліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.

Закасаваўшы, апусціць што‑н. напісанае, надрукаванае. Выкрасліць слова. Выкрасліць радок верша. □ Настаўнік выкрасліў прозвішча Мініча са спісу другой групы і запісаў яго ў трэцюю. Колас.

•••

Выкрасліць з жыцця — лічыць каго‑, што‑н. неіснуючым.

Выкрасліць з памяці (сэрца) — забыць, перастаць думаць аб кім‑, чым‑н.

вы́піць, ‑п’ю, ‑п’еш, ‑п’е; зак., што, чаго і без дап.

1. Праглынуць якую‑н. вадкасць. Выпіць лякарства. Выпіць шклянку малака, чаю.

2. Напіцца спіртнога. Выпіць і закусіць. □ [Баранкевіч] проста любіў выпіць з «добрымі людзьмі», а сам адзін і чаркі не выпіваў. Колас.

3. перан.; што і чаго. Вынесці, выцерпець. Выпіць чашу пакут.

вы́трыманы, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад вытрымаць.

2. у знач. прым. Строга паслядоўны, устойлівы. Вытрыманы стыль дэкарацый.

3. у знач. прым. Які ўмее валодаць сабою. Болей за ўсіх вытрыманым і спакойным аказаўся Нічыпар Янкавец. Колас.

4. у знач. прым. Даведзены да пэўнага гатунку працяглым захоўваннем. Вытрыманы сыр, каньяк.

вар’я́т, ‑а, М ‑р’яце, м.

1. Псіхічна хворы чалавек. Хто цяпер пашкадуе залатаных стрэшак? Хіба толькі вар’ят або вораг які. Дудар.

2. Лаянк. Той, хто дзейнічае безразважна; шалёны; дзівак. [Вольга Сцяпанаўна:] — Ну, дай жа ты дзіцяці казку паслухаць! Добры бацька сам расказаў бы, а ён і паслухаць не дае. Вось вар’ят ужо! Колас.

агаласі́ць, ‑лашу, ‑лосіш, ‑лосіць; зак., што.

1. Напоўніць паветра, прастору якімі‑н. гукамі (голасам, крыкам і пад.). Дзеці рассыпаліся па лесе і агаласілі яго сваім крыкам і шчэбетам. Колас.

2. Урачыста абвясціць, абнародаваць. Аж вось скончыліся прывітанні Савету, і камуністы агаласілі спіс прывітальных тэлеграм, якія трэба паслаць ад Савета. Гарэцкі.

агра́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; зак., каго-што.

1. Сілай адабраць у каго‑н. маёмасць, грошы; абрабаваць. Разам з тым [Гамыра] займаўся і бандыцтвам, выходзячы на дарогу. Аграбіў аднаго доктара, падманам заклікаўшы яго да «хворага». Колас. // Выкрасці чужую маёмасць. Аграбіць кватэру, магазін.

2. Забраць, абрабаваць паборамі; абабраць.

3. перан. Пазбавіць духоўных сіл; апустошыць.

адва́га, ‑і, ДМ ‑вазе, ж.

Смеласць, рашучасць, бясстрашнасць. Хваліць за адвагу. Набрацца адвагі. Не хапае адвагі. □ Для Алёнкі была вялікая спакуса прачытаць той верш, але адвагі нехватала. Колас. І гэтай песні нельга сутрымаць, Мы з ёю стрэнем наш вясёлы май: Адвагу сіл у росквіце гадоў, Усмешку нашых новых пабудоў. Панчанка.

акало́дачны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да акалодка (у 2 знач.). Акалодачнае памяшканне.

2. у знач. наз. акало́дачны, ‑ага, м. Тое, што і акалодачны наглядчык. Патаргаваўшыся яшчэ трохі, акалодачны паказаў рукою на паліцыю і сказаў: «Калі ты будзеш стаяць па сваім, дык завяду ў акалодак!» Колас.

•••

Акалодачны наглядчык гл. наглядчык.

ако́раны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад акарыць.

2. у знач. прым. Ачышчаны ад кары. І вочы яго і нос, непамерна доўгі і чырвоны, пабіты на дзірачкі, як акораная чачоткавая бяроза, і ўся постаць дзеда Піліпа ператвараецца ў знак запытання. Колас. Сярод акораных васкова-жоўтых елак былі раскіданы буданы. Карпаў.