рэ́бус
(лац. rebus = пры дапамозе рэчаў)
1) загадка, дзе словы або фразы, якія трэба разгадаць, перадаюцца ў выглядзе камбінацый малюнкаў, літар;
2) перан. нешта загадкавае, незразумелае, мудрагелістае.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фігурава́ць
(лац. figurare = рабіць выгляд, уяўляць)
1) прысутнічаць, знаходзіцца дзе-н., прымаючы ў чым-н. удзел (напр. ф. на мітынгу);
2) называцца, упамінацца (напр. ф. у фельетоне).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
энцыклапе́дыя
(фр. encyclopédie < лац. encyclopaedia, ад гр. enkyklopaedia = круг ведаў)
навуковае даведачнае выданне ў выглядзе слоўніка, дзе даюцца асноўныя звесткі па ўсіх або па асобных галінах ведаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ *Пра́ла, прало ’жывёльны могільнік’ (ТС). Дэрыват ад праць (гл.) з суф. -до. Адносна суфіксацыі гл. Сцяцко, Словаўтв., 49. Утварэнне, якое фармальна узыходзіць да *рьгасіІо, параўн. укр. прало ’месца на рацэ, дзе мыюць бялізну’. Магчыма, першаснае значэнне — ’месца, дзе забівалі хворую скаціну’. Семантыка дзеяслова перыць (гл.), праць ’біць, калаціць’ яскрава выступае ў чэш., сті&гц. praćka ’бойка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́рля ’пажарышча; месца, дзе калісьці быў пажар’ (Яшкін). Магчыма, з *garьje (да *garь < *gorěti) з дыялектнай зменай ʼj > ʼl.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Закатру́піць, закатру́піті ’забіць’ (Сл. паўн.-зах.). З польск. zakatrupić ’тс’, дзе za‑, ka‑, прэфіксальныя, а корань trup‑ (гл. труп).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Капаві́шча ’месца старажытнага суда’ (Гарб.). Ал капішча (гл.). Відавочна, суды, рашэнні прымаліся каля культавага храма, дзе збіралася большасць жыхароў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Не́пладзь ’бясплодная жывёліна’: кобыла неплодзь (Нас.). Згодна з Карскім (2–3, 41), рэдкі архаізм, дзе захавалася аснова на ‑ǐ‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лагоўе ’логава, месца, дзе знаходзіцца воўчы вывадак’ (Сцяшк.), лагоуя ’лежыва’ (Сл. паўн.-зах.). Да логава (гл.), трансфармаванае суфіксам ‑ьje.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мага́йбо ’дзень добры’ (паўд.-усх., КЭС, ТС) — працяг паўн.-укр. арэалу, дзе мага́й‑бі! < помага́й біг! ’дапамагай (Вам) бог!’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)