хрызаберы́л, ‑у, м.
Каштоўны празрысты камень зялёнага або залаціста-жоўтага колеру.
[Ад грэч. chrysós — золата і berillos — берыл.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цукраме́трыя, ‑і, ж.
Устанаўленне працэнта цукру або цукрыстых рэчываў у растворах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цысты́т, ‑у, М ‑тыце, м.
Вострае або хранічнае запаленне мачавога пузыра.
[Ад грэч. kýstis — мачавы пузыр.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шампу́нь, ‑ю, м.
Мыльная духмяная вадкасць або парашок для мыцця галавы.
[Ад англ. shampooing — мыццё.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматпакаёвы, ‑ая, ‑ае.
Які мае некалькі або шмат пакояў. Шматпакаёвая кватэра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГІДРАТЭХНІ́ЧНЫ ТУНЭ́ЛЬ,
гарызантальны або нахілены падземны вадавод замкнёнага папярочнага сячэння з напорным ці безнапорным рухам вады, які пракладваецца без раскрыцця грунту. Паводле воднагасп. прызначэння адрозніваюць гідратэхнічныя тунэлі энергетычныя (падводзяць ваду да ГЭС або адводзяць яе), ірыгацыйныя, вадаскідныя (для скіду лішкаў вады з вадасховішчаў), будаўнічыя (для часовага пропуску вады пры буд-ве гідравузла), камунальныя (водаправодныя і каналізацыйныя; у Мінску іх каля 40 км), камбінаваныя.
Будуюцца горным спосабам (з плоскімі падэшвай і сценамі, скляпеністым перакрыццем) або праходкай механізаванымі і немеханізаванымі шчытамі (круглай формы, з абдзелкай са зборнага ці маналітнапрасаванага бетону). Для бяспечнага правядзення горнабуд. работ перад пастаяннай абдзелкай робяць мацаванне — метал. арачнае, анкернае, напырск-бетоннае, камбінаванае. Абдзелка бетонная або жалезабетонная, камбінаваная (з вонкавым маналітным бетонным кальцом, унутры — стальная ці таркрэт-абалонка з проціфільтрацыйнай пракладкай або без яе). Пад тунэлем часам робяць дрэнаж, на ўваходзе і выхадзе — агалоўкі (парталы) з смеццезатрымальнымі рашоткамі і затворамі, на выхадзе — вадабойны калодзеж і інш.
Літ.:
Гидротехнические сооружения. Ч. 2. М., 1979.
М.М.Кунцэвіч.
т. 5, с. 234
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
даба́віць, -ба́ўлю, -ба́віш, -ба́віць; -ба́ўлены; зак., каго-што і чаго.
1. Даць, наліць, насыпаць і пад. дадаткова, звыш таго, што маецца, што прызначана, або папоўніць тое, чаго не стае.
Д. вады.
Д. солі ў халаднік.
2. Сказаць або напісаць у дадатак.
Д. некалькі слоў да пісьма.
Усё зразумела, д. нечага.
|| наз. дабаўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазва́льваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. каго-што. Зваліць, паваліць усіх, многіх ці ўсё, многае або спілаваць, ссячы ўсё, многае.
Вецер пазвальваў слупы.
П. сосны.
2. каго-што. Скінуць адкуль-н. усё, многае або ўсіх, многіх.
Ты там не пазвальвай дзяцей з печы.
3. што. Неакуратна зваліць, скідаць усё, многае.
П. рэчы ў кучу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пу́бліка, -і, ж., зб.
1. Людзі, якія знаходзяцца дзе-н. у якасці гледачоў, слухачоў, наведвальнікаў і пад., а таксама ўвогуле людзі, грамадства.
Тэатральная п.
Чытацкая п.
На публіку (гаварыць, рабіць і пад.: напаказ; разм., неадабр.).
2. Група або разрад людзей, аб’яднаных па якіх-н. агульных прыметах (разм., жарт. або неадабр.).
Няварта вадзіцца з такой публікай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
князь, -я, мн. князі́, -ёў, м.
1. Правадыр войска і правіцель феадальнай манархічнай дзяржавы або асобнага ўдзельнага княства.
Полацкі к.
2. Тытул такіх асоб, які перадаваўся ў спадчыну або прысвойваўся царом як узнагарода, а таксама асоба, якая мела такі тытул.
|| пагард. князёк, -зька́, мн. -зькі́, -зько́ў, м.
|| прым. кня́жацкі, -ая, -ае.
К. палац.
К. тытул.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)