флары́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Старадаўняя заходнееўрапейская залатая або сярэбраная манета (першапачаткова ў Фларэнцыі).
2. У Нідэрландах: тое, што і гульдэн.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цьма², -ы, ж.
1. У лікавай сістэме Старажытнай Русі: дзесяць тысяч (уст.).
2. Тое, што і процьма.
◊
Цьма цьмушчая (разм.) — вельмі многа, безліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чалядзі́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м. (гіст.).
Тое, што і чалядзін (у 1 знач.).
|| ж. чалядзі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шо́рхаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
Тое, што і шоргаць.
Шорхаў гэбель.
Пад нагамі шорхала лісце.
Ш. мятлой па панадворку.
|| наз. шо́рханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
nadal
надалей; у далейшым;
on i nadal będzie robił to samo — ён і ў далейшым будзе рабіць тое самае (гэтак жа)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
аджы́цца, ‑жывецца; зак.
Прайсці, прамінуць, перажыцца. [Галена:] — Што было, тое аджылося, а што будзе, тое важней. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Асяро́ддзе. Утворана прэфіксальна-суфіксальным шляхам ад кораня, прадстаўленага ў слове сярэдзіна (гл.); *o‑serd‑ьje. Пазней утвараецца і слова асяродак ’цэнтр. стрыжань’ таксама з цыркумфіксам, аднак у гэтым выпадку прэфікс фактычна ўтрачвае значэнне; магчыма, першапачатковае значэнне слова асяродак было такое ж, як і асяроддзе, што тлумачыць прэфіксальнае а‑. Тады асяродак ’тое, што знаходзіцца вакол сярэдзіны’ > ’тое, што знаходзіцца ў сярэдзіне’. Аналагічныя словы і значэнні ва ўкраінскай мове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́пяць 1 ‘багна, дрыгва’ (ваўк., Сцяшк.). Утворана ад дзеяслова *trepet‑ati > трапятаць (гл.) пры дапамозе суф. ‑ь з адцягненым значэннем ‘тое, што трапечацца, калышацца, пастаянна рухаецца’.
Трэ́пяць 2 ‘тое, што вельмі белае’: трэпяць, аш у вочы коля сваёю бялізнаю (навагр., ЖНС), значэнне, відаць, кантэкстуальна абумоўленае. Да трапята́ць ‘мільгацець’ (гл.), утворана ад асновы, прадстаўленай у прасл. *trepet‑ati, пры дапамозе суф. ‑ь з адцягненным значэннем (як бел‑ь).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валачо́бнае ’тое, што звязана з хаджэннем у велікодныя дні: спевы, падарункі і інш.’ (КЭС, Маш., Шпіл.): «хадзіць па валачобнаму». Да *валачоба; гл. валачобнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Камлём ’хутка, раптам; у імгненне вока’ (Нас., Бяльк.). Скарочаная форма ад кумільгом ’тс’ (Сцяшк. Сл.). Тое ж драг. ку́мылём (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)