чу́ліць

‘расчульваць каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. чу́лю чу́лім
2-я ас. чу́ліш чу́ліце
3-я ас. чу́ліць чу́ляць
Прошлы час
м. чу́ліў чу́лілі
ж. чу́ліла
н. чу́ліла
Загадны лад
2-я ас. чу́ль чу́льце
Дзеепрыслоўе
цяп. час чу́лячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шва́біць

‘швабіць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шва́блю шва́бім
2-я ас. шва́біш шва́біце
3-я ас. шва́біць шва́бяць
Прошлы час
м. шва́біў шва́білі
ж. шва́біла
н. шва́біла
Загадны лад
2-я ас. шва́б шва́бце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шва́бячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шмульга́ць

‘церці што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шмульга́ю шмульга́ем
2-я ас. шмульга́еш шмульга́еце
3-я ас. шмульга́е шмульга́юць
Прошлы час
м. шмульга́ў шмульга́лі
ж. шмульга́ла
н. шмульга́ла
Загадны лад
2-я ас. шмульга́й шмульга́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шмульга́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шпількава́ць

‘шпількаваць каму-небудзь’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шпільку́ю шпільку́ем
2-я ас. шпільку́еш шпільку́еце
3-я ас. шпільку́е шпільку́юць
Прошлы час
м. шпількава́ў шпількава́лі
ж. шпількава́ла
н. шпількава́ла
Загадны лад
2-я ас. шпільку́й шпільку́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шпільку́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

штрафану́ць

‘аштрафаваць каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. штрафану́ штрафанё́м
2-я ас. штрафане́ш штрафаняце́
3-я ас. штрафане́ штрафану́ць
Прошлы час
м. штрафану́ў штрафану́лі
ж. штрафану́ла
н. штрафану́ла
Загадны лад
2-я ас. штрафані́ штрафані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час штрафану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

штудыява́ць

‘штудзіраваць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. штудыю́ю штудыю́ем
2-я ас. штудыю́еш штудыю́еце
3-я ас. штудыю́е штудыю́юць
Прошлы час
м. штудыява́ў штудыява́лі
ж. штудыява́ла
н. штудыява́ла
Загадны лад
2-я ас. штудыю́й штудыю́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час штудыю́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

напе́рад, прысл. і прыназ. з Д.

1. прысл. У напрамку перад сабой; у напрамку руху.

Зрабіць крок н.

Глядзець н.

2. перан. У будучыню.

Жыццё кліча нас н.

3. прысл. Раней часу, раней за што-н. іншае (разм.).

Пахваліцца н.

4. прысл. Раней вызначанага тэрміну, авансам.

Узяць плату н.

5. у знач. выкл. Ужыв. як каманда рухацца ў напрамку перад сабой. «Н.!» — скамандаваў камбат.

6. прыназ. з Д. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры назве асобы ці прадмета, на лінію руху якіх ці ў напрамку перад якімі хто-, што-н. выходзіць, выбягае і пад.

Забегчы н. каму-небудзь.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абы-дзе, дзе-небудзь; дзе папала, усё роўна дзе (разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Лэхнуць ’быць адданым каму-небудзь, прападаць за кім-небудзь, вельмі любіць што- або каго-небудзь’ (стаўб., Жыв. сл.). Да лахаць 1 (гл.). З прычыны экспрэсіўнасці ‑а‑ > ‑э‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Няха́цца (няхацьца) ’нянчыцца, займацца чым-небудзь дзеля забавы; мець любоўныя дачыненні’, няханне ’забава з чым-небудзь; маруднае выкананне чаго-небудзь’ (Нас.). Відаць, «спешчаная» форма ад нянчыцца (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)