магі́стр

(лац. magister = начальнік, настаўнік)

1) тытул некаторых асоб у Старажытным Рыме (напр. м. конніцы);

2) кіраўнік сярэдневяковага духоўна-рыцарскага каталіцкага ордэна;

3) першая вучоная ступень у некаторых краінах.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

кауды́льё

(ісп. caudillo = правадыр)

1) афіцыяльны тытул Ф. Франка ў Іспаніі 1939—1975 гг.;

2) дыктатар у некаторых краінах Лац. Амерыкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бек​1

(цюрк. beg)

1) тытул феадальнай знаці ў цюркскіх народаў;

2) форма ветлівага звароту ў некаторых цюркскіх народаў (адпавядае паняццю «пан»).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

назва, найменне, празванне, імя, прозвішча, псеўданім, званне, годнасць, загаловак, шыльда, тэрмін, тытул; прозва, мянушка, мянюшка (разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

mistrzowski

mistrzowsk|i

1. майстэрскі;

po ~u — па-майстэрску;

~i rzut спарт. майстэрскі кідок;

~ie posunięcie перан. майстэрскі ход;

2. чэмпіёнскі;

tytuł ~i — чэмпіёнскі тытул

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Тарака́н ’насякомае чорнай або рыжай афарбоўкі’, ’смярдзючы чорны жук’ (Ласт.), ’падобны на прусака, але чорны’ (Некр. і Байк., Арх. Вяр., Сержп. Прымхі, Сцяшк., Сл. ПЗБ, ТСБМ, Касп.; кобр., Горбач, Зах.-пол. гов.), ’прусак, рыжы таракан’ (валож., Жыв. св.), тарако́н ’прусак’ (ігн., Сл. ПЗБ), тараґан ’тс’ (лях., Янк. Мат.), тарака́н ’тс’ (Нас.), ст.-бел. таракан ’тс’ (1640 г., КГС). З рус. тарака́н ’тс’, у якой вядома з XVI ст., запазычанне з цюркскіх моў, відаць, з тат. тарака́н (taraḳan), звязваюць таксама са ст.-рус. то́рхан, та́рхан (ганаровы тытул), што са ст.-цюрк. таркан (гл. Дабрадомаў, Бел. лекс., 43; Фасмер, 4, 20; ЕСУМ, 5, 518; Чарных, 2, 228; Орлась, RS, 32, 1, 31–37).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шах ​1, ‑а, м.

Тытул манарха ў некаторых краінах Усходу. // Асоба, якая носіць гэты тытул. [Даніла Платонавіч:] — Прачытаў гэтыя вершы шах, уладар краіны, і паклікаў паэта. Шамякін.

[Перс. šāh — цар.]

шах ​2, ‑а, м.

У шахматнай гульні — нападзенне якой‑н. фігуры або пешкі на караля праціўніка. — А мы, — сказаў Ігнат, — канём аб’явім шах. Корбан.

•••

Вечны шах — безупынныя нападзенні адной або некалькіх фігур на караля праціўніка, ад якіх кароль не можа пазбавіцца і вымушаны паўтараць адны і тыя ж хады.

[Перс. šāh — цар.]

шах ​3, выкл.

1. Ужываецца гукапераймальна для абазначэння шумных адрывістых гукаў. [Толік] перахапіў далонню палатно касы на сярэдзіне, каб лягчэй было падтачыць і — ужо глушэй азвалася рэха: Шах! Шах! Шах! Капыловіч. Чутно было, як правальваўся пад дзядзькавымі нагамі снег: шах! шах! шах! М. Стральцоў. — Шах-шах, шах-шах, — праходзілі.. [салдаты] роўнымі радамі. Арабей.

2. у знач. вык. Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. шахаць — шахнуць. На спіну ўпаў, гатовы к бою, І — шах арла ён [заяц] з усіх сіл! Колас. Глянуў скоса страшны шах — Галованька з плячэй — шах. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

lord [lɔ:d] n.

1. лорд (тытул у Англіі);

the Lords пала́та ло́рдаў

2. буйны́ землеўлада́льнік (у сярэдневяковай Еўропе)

3. the Lord Гаспо́дзь (Бог)

♦

Lord (only) knows infml бог яго́ ве́дае;

(good) Lord!/oh Lord! бо́жа!; бо́жанька!; бо́жухна мой! (выказвае здзіўленне, непакой);

the Lord’s Day нядзе́ля

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

дон

(ісп. don, іт. don, ад лац. dominus = пан)

1) ветлівы зварот да мужчыны ў Іспаніі і іспанамоўных краінах;

2) ганаровы тытул духавенства і дваран у Італіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

калонты́тул

(ад фр. colonne = калонка + тытул)

загаловачныя звесткі, што змяшчаюцца ў некаторых выданнях над тэкстам старонкі (прозвішча аўтара, назва кнігі або часопіса, асобнага артыкула, раздзела і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)