анкіластаматы́ды

(н.-лац. ankylostomatidae, ад гр. ankylos = сагнуты + stoma, -atos = рот)

сямейства гельмінтаў класа нематодаў, паразітуюць у кішэчніку чалавека і некаторых жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

врата́ мн., книжн., уст. варо́ты, -ро́т ед. нет, бра́ма, -мы ж.; церк. дзве́ры, род. дзвярэ́й ед. нет;

ца́рские врата́ церк. ца́рскія дзве́ры.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Мопс, мопса, мопсік ’парода пакаёвых сабачак’, ’кірпаносы’, ’які задзірае нос’ (Нас., ТСБМ). Праз польск. мову з н.-ням. Mops (с.-в.-ням. muff ’грымаса, морда’) < гал. moppen, mopperen ’бурчаць’, ’рабіць незадаволеную грымасу’, англ. mop ’скрывіць рот’ (Фасмер, 2, 651; Васэрцыер, 155).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

gurgle

[ˈgɜ:rgəl]

1.

v.i.

1) бу́лькаць; цурча́ць, журча́ць (пра ваду́)

2) бурката́ць

The baby gurgled happily — Немаўля́тка ве́села бурката́ла

3) паласка́ць рот

2.

n.

бу́льканьне, цурчэ́ньне вады́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

карава́й м. (обрядовый хлеб) карава́й;

вясе́льны к. — сва́дебный карава́й;

◊ на чужы́ к. рот не разяўля́й — посл. на чужо́й карава́й рта не разева́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

зама́заны

1. в разн. знач. зама́занный; заде́ланный;

2. зама́занный, вы́мазанный, запа́чканный;

1, 2 см. зама́заць;

◊ як з. — сло́вно воды́ в рот набра́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

гіпасто́м

(ад гіпа- + гр. stoma = рот)

выраст хабатка ў кляшчоў, абсаджаны кручочкамі, які служыць для прымацавання кляшча да жывёлы і дапамагае ссаць кроў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

паці́скаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм. Ціскаць некаторы час. [Іваноў] адшчыкнуў кавалак хлеба, паціскаў у пальцах і кінуў у рот. Новікаў. Сяргей Сяргеевіч памаўчаў, паціскаў у пальцах цыгарэту, прыкурыў. Ляўданскі.

паціска́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да націснуць (у 1, 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шпо́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Спец.

1. Дэталь у якім‑н. механізме, машыне і пад., якая засцерагае ад узаемнага перамяшчэння злучаных ёю частак.

2. У рыбнай прамысловасці — драўляны пруток або палачка, якая засоўваецца ў рыбу праз рот удоўж цела.

[Польск. szponka ад ням. Span.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мурло ’хара’, ’тоўсты і шырокі твар чалавека’, ’чалавек з такім тварам’, ’грубы, неахайны’, мурла́ты, мурла́сты ’мардаты’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Бяльк., Растарг.; мсцісл., Нар. словатв.; КЭС, лаг.; глус., Янк. Мат.; паўд.-усх., КЭС). Укр. мурло, рус. тамб., сіб. мурло, мурно ’морда жывёлы, рот’, тул. мурле́ ’шчокі’. Даль (2, 941), Гараеў (219) узводзяць да цюрк. murun, burun ’нос’, а заканчэнне ‑ло пад уплывам лексемы ры́ло. Фасмер (3, 13) дапускае анаматапеічнасць. Можна, аднак, дапусціць, што усх.-слав. мурло́ ўтварылася ў выніку кантамінацыі некалькіх лексем як са значэннем ’брудны, неахайны’ (параўн. літ. máura), так і ’шырокая морда, рот, твар, губа, хара’ (параўн. літ. máuėe, terlė́, marmū̃zė, burnà).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)